باید در میدان جنگ اقتصادی آتش به اختیار شویم. این را ابوالفضل روغنی، رئیس کمیسیون صنعت اتاق بازرگانی ایران می‌گوید. به تعبیر او، در شرایط امروز باید مسیرهایی را انتخاب کنیم که کمتر دچار خطا و اشتباه شویم یکی از این مسیرها این است که در فضای اقتصادی آتش به اختیار حرکت کنیم تا بتوانیم در واقع مشکلات خودمان را برطرف کنیم. یکی از این عوامل، وقوع وضعیت فعلی نوسان در بازار ارز است. علاوه بر تغییرات مستمر قیمتی، چالش صادرکنندگان و بانک مرکزی بر سر بازگشت ارز از گذشته تا به امروز مسأله ساز بوده است.در این رابطه عبدالناصر همتی رئیس کل بانک مرکزی از مقررات جدید تسهیل روند برگشت ارز حاصل از صادرات به چرخه اقتصادی، خبر داد. در بسته جدید در کنار توسعه روش واردات درمقابل صادرات و واردات در مقابل ارز اشخاص، بر تقویت سامانه نیما به‌عنوان محور مبادلات مربوط به حواله ارزی تأکید شده است. ریاست کمیسیون صنایع اتاق ایران به واکاوی اشکالات سیاست‌های گذشته در واردات ارز به کشور می‌پردازد و عملکرد بانک مرکزی و دولت را در این زمینه نامناسب عنوان می‌کند. مشروح این گفت‌و‌گو را در ادامه می‌خوانید.
در شرایط کنونی بزرگترین مشکل تولیدکنندگان و بنگاه‌های اقتصادی چیست؟
گرانی ناگهانی نرخ ارز و تأمین مواد اولیه 2 مشکل عمده بنگاه‌های اقتصادی و تولیدکنندگان در شرایط کنونی کشور است. در وضعیت کنونی کشور، تهدیدهای ناشی از اعمال تحریم‌ها و شیوع ویروس کرونا را می‌توان با تکیه بر توانمندی‌های داخلی به فرصت تبدیل کرد.
نظرسنجی‌های صورت گرفته بخصوص در 5 سال گذشت این نکته را نشان می‌دهد که وضعیت کشور در شاخص‌های محیط کسب‌وکار، روزبه روز بدتر می‌شود. از طرفی مؤلفه‌های مختلفی هم در این شاخص‌ها اثرگذارند که مهم‌ترین آنها به نظر من، جهش یک‌باره نرخ ارز بوده است.
گرانی نرخ ارز باعث شده تا جریان تولید و توسعه در بنگاه‌های اقتصادی به کندی صورت گیرد و همزمان شیوع ویروس کرونا هم فشار مضاعفی به واحدهای صنعتی وارد کرده است.
تأمین مواد اولیه برای بنگاه‌های اقتصادی از دیگر معضلاتی است که در شرایط کنونی به دغدغه فعالان اقتصادی تبدیل شده است. اگر از امروز برای تأمین مواد اولیه فکری نشود، همان‌طور که رئیس اتاق ایران هم بارها هشدار داده، این مسأله می‌تواند در آینده نزدیک به بزرگترین بحران حوزه تولید تبدیل شود.
دولت باید مشکل تأمین ارز را از طریق روش‌های تأمین مالی فاینانس، ریفاینانس و یوزانس یا کشورهای همسایه حل کند. به این موضوع مهم باور دارم که تهدیدهای ناشی از اعمال تحریم‌ها و شیوع ویروس کرونا را می‌توان با تکیه بر بومی‌سازی ایرانی به فرصت تبدیل کرد زیرا امکان ساخت بسیاری از قطعات مورد نیاز صنایع در داخل کشور وجود دارد. زمانی که امریکا بسیاری از صنایع کشور را تحریم کرد از جمله صنعت فولاد، کارخانجات فولادی کشور مستقر در اصفهان با رویکردی مهندسی و زیرکانه تولید بخشی از قطعاتی که از قبل وارد می‌کرده را به تولیدکنندگان داخلی سپردند. برای مبارزه با تحریم و مقابله با جهش ارزی باید واحد تولید بومی‌سازی در کارخانه‌های ایرانی احداث شود. کارشناسان واحد بومی‌سازی، پس از تحقیق و بررسی توانمندی‌های داخل، تمامی نیازمندی‌های کارخانه را به تولیدکنندگان و تأمین‌کنندگان داخلی سپردند. از جمله ساخت بخشی از نیازهای کلیدی زیربنایی و تکنولوژیک مانند سیلندرهای هیدرولیکی و پاورپک‌های هیدرولیکی که به شرکت لجور هیدرولیک در شهر صنعتی اراک سپرده شد. این اقدام که در سایه فعالیت مهندسی مشترک واحدهای تحقیق و توسعه (R&D) هر دو شرکت صورت پذیرفت، از توقف خط تولید فولاد مبارکه اصفهان جلوگیری کرد و منجر به جلوگیری از خروج ارز از کشور شد. ضمن اینکه با انتقال دانش فنی به مهندسان داخلی، گردش اقتصادی و تقویت بنیان‌های صنعتی کشور و حفظ اشتغال ایجاد شد.
شرایط اقتصادی و ارزی امروز کشور را چگونه توصیف می‌کنید؟
در زمان جنگ تحمیلی هر زمانی که ما در محاصره قرار می‌گرفتیم فرماندهان به ما پیام می‌دادند «آتش به اختیار» یعنی هر کاری که می‌توانید انجام بدهید تا از محاصره خارج شوید و شرایط امروز کشور ما شبیه به جنگ تحمیلی است. کشور ما در محاصره کامل است و تحریم‌های بسیار سنگین بین‌المللی از سوی امریکا علیه ایران وضع شده است. در شرایط امروز باید مسیرهایی را انتخاب کنیم که کمتر دچار خطا و اشتباه شویم یکی از این مسیرها این است که در فضای اقتصادی آتش به اختیار حرکت کنیم تا بتوانیم در واقع مشکلات خودمان را برطرف کنیم.
نقش بخش خصوصی کشور را برای مقابله با تحریم‌ها چگونه ارزیابی می‌کنید؟
بخش خصوصی کشور توانایی بالایی برای برون رفت از شرایط امروز اقتصادی کشور دارد و مسیرهای دور زدن و فروش کالا را کاملا یاد گرفته است. شاید سیستم دولتی به‌دلیل ملاحظات در نقاط مختلف دنیا نتواند از پس تحریم‌ها بربیاید اما دولت باید زمینه‌ها و فرصت‌ها را فراهم کند برای بخش خصوصی تا به نوعی تحریم‌ها دور بزنیم و مشکلات را برطرف کنیم و از فضای عمومی به‌وجود آمده در دنیا برای رشد و شکوفایی اقتصاد کشورمان استفاده کنیم.
کمبود ارز برای تولیدکنندگان چه مشکلاتی ایجاد کرده است؟
کارخانجات برای تولید مواد اولیه دچار مشکل هستند که دلیل مشکلات ارزی است؛ بیم آن می‌رود که کارخانجات مواد اولیه خودشان را نتوانند تأمین کنند و نقطه سفارش در تولید یعنی جاهایی که محدودیت به‌وجود می‌آید همان جا ناچار هستیم کالا و محصولات خودمان را در انبارها نگه‌داری کنیم تا از یک میزان خاصی کمتر نشود. امیدوارم با اتخاذ تصمیمات درست و کارشناسی شاهد این باشیم مردم شاد و سالم زندگی کنند و در تاریخ، ایران به‌عنوان یک کشور ثروتمند شناخته شود. نباید مردم امروز محتاج روزمرگی خودشان باشند. امیدوارم مسئولان اقتصادی تصمیمات درست ارزی بگیرند تا از مشکلات کنونی با سربلندی خارج شویم.