رفع تعهد ارزی؛ عامل کاهش یا افزایش نرخ ارز

به گزارش اکسپورتنا، اهمیت این موضوع که صادرکنندگان باید ارز حاصل از صادرات خود را به کشور بازگردانند بر کسی پوشیده نیست اما چگونگی این کار موضوعی ست بسیار مهم، که در صورت عدم توجه به آن ممکن است اثرات جبران ناپذیری بر جای بگذارد.

یکی از مشکلاتی که در رفع تعهد ارزی ایفا نشده سال های پیش وجود دارد این است که مدت زمان زیادی از صادرات صادرکنندگان می گذرد و به احتمال زیاد ارز حاصل از صادرات آنها یا در بازار آزاد به فروش رسیده است و یا به صورت واردات و یا شیوه های دیگر خرج شده است.

بنابرین صادرکنندگان، ارزی برای ارائه در سامانه نیما ندارند؛ اما از سویی دیگر ملزم به ارائه این ارز در سامانه هستند چراکه در صورت عدم ارائه، کارت بازرگانی آنها باطل می شود و تا زمان رفع کامل تعهد خود، کارت بازرگانی آنها احیا نمی شود.

در این شرایط صادرکنندگان اقدام به فروش ارز در سامانه نیما بدون پشتوانه ارزی می کنند. به طور واضح تر، آنها ارزی که وجود خارجی ندارد را به فروش می رسانند. بعد از ثبت درخواست فروش آنها در سامانه نیما، عده ای از صرافان و واردکنندگان برای خرید این ارز اقدام می کنند ولی صادرکنندگان قبل از تحویل ارز به خریدار، معادل ریالی آن را از آنها درخواست می کنند.

در ادامه، صادرکنندگان با ریالی که از خریدار دریافت کرده اند اقدام به خرید ارز در بازار آزاد می کنند که این خود یک موضوع مخاطره آمیز برای فضای ارزی کشور است. چراکه این خود عامل افزایش تقاضای خرید ارز از شبکه داخل کشور می باشد که یکی از عوامل افزایش نرخ ارز می باشد. صادرکنندگان زمانی که ارز را از بازار آزاد خریداری می کنند، ارز خریداری شده را با حاشیه سودی در سامانه نیما عرضه می کنند که این خود باعث می شود تا نرخ ارز در سامانه نیما افزایش یابد و به تبع این افزایش نرخ در سامانه نیما، نرخ در بازار آزاد نیز به مرور افزایش می یابد و این چرخه معیوب ادامه پیدا می کند.

در این شرایط که صادرکننده به دنبال تامین ارز مورد نیاز خود برای فروش در سامانه نیما می باشد، پای یک عده افراد سودجو به این میان باز می شود که وعده تامین ارز را به صادرکنندگان می دهند و از آنجایی که این صادرکنندگان مهلت زیادی برای تامین این ارز ندارند و موعد تحویل آن به خریدار فرا می رسد، در تنگنا قرار می گیرند و تصمیمات عجولانه ای می گیرند که در برخی موارد مشاهده شده است که این افراد سودجو ریال را از صادرکنندگان می گیرند ولی ارزی که وعده آن را داده بودند را تحویل نمی دهند و یا با تاخیر و قیمت بالاتر تحویل می دهند. که در این صورت هم صادرکننده و هم صراف و هم واردکننده نسبت به رفع تعهد خود دچار مشکل می شوند و زنجیره مشکلات بزرگتری شکل می گیرد.

برای اجرای درست این سیاست های بازگشت ارزی و برای آنکه تاثیر مثبتی بر بازار ارز داشته باشند می بایست بانک مرکزی تمهیداتی را بیندیشد تا این سیاست ها و تصمیمات بیشترین تاثیرات مثبت خود را در فضای ارزی داشته باشند و بتوان اثرات منفی آن را به حداقل ممکن رساند.

کانون صرافان ایرانیان به صرافان خود توصیه اکید کرده است که در ابتدا حتما از وجود ارز مطمئن شوند و سپس اقدام به خرید و تسویه کامل با فروشنده کنند تا درگیر مشکلاتی از این قبیل نشوند. بنابرین صرافان رسمی کشور باید با دقت بیشتری عمل کرده و با احتیاط بیشتری اقدام به خرید ارز صادرکنندگان کنند./