بانک مرکزی به بازگشت ارز صادراتی از مسیر واردات رضایت می دهد؟

جمشید نفر

رئیس‌جمهور امروز  پیشنهادهای اتاق بازرگانی درباره بازگشت ارز صادراتی را به بانک مرکزی ارجاع داده است اما بعید است این اقدام به گشایشی در امور صادرکنندگان در بازگشت ارز بینجامد. به طور معمول نامه های مربوط به این مسائل از سوی رییس جمهور به بانک مرکزی ابلاغ می شود. این یک روند همیشگی در کار دستگاه های دولتی و بانک مرکزی است اما اینکه تا چه اندازه در بهبود شرایط صادرکنندگان نقش تعیین کننده ای ایفا کند، محل تردید است. ما پیشتر درباره چالش های ارزی صادرکنندگان با نهادهای ذی ربط مذاکره کرده ایم با این حال به نتیجه نرسیدیم. به نظر می رسد بانک مرکزی از پیشنهادات خود مبنی بر بازگشت ارز صادراتی با روش های محدود به حواله و اسکناس کوتاه نمی آید درحالیکه تنها نرمش بانک مرکزی است که می تواند رخدادهای خوب در حوزه صادرات را رقم بزند. گذشته نشان داده است که بانک مرکزی به سختی به انجام پیشنهادهای بخش خصوصی رضایت می دهد.

پیشنهادهای بخش خصوصی به بانک مرکزی در زمینه بازگشت ارز صادراتی به روشنی بیان شده است. هیچ صادرکننده دارای اهلیتی پیشنهاد عدم بازگشت ارز صادراتی را نداده است. پیشنهاد شفاف ما این بوده که بانک مرکزی اجازه دهد صادرکننده بخشی از ارز صارداتی را در مقابل واردات به کشور باز گرداند. در این روش به طور خودکار، ارز صادراتی دارای ارزشی می شود که مابه التفاوت هزینه ها را پوشش می دهد از جمله هزینه تبدیل پول. همین انگیزه ای برای صادرکنندگان است تا به هر نحو ارز خود را بازگردانند. پیشنهاد بخش خصوصی این است که دست صادرکننده را در انتخاب روش های بازگشت ارز صادراتی باز بگذارد و اجازه دهد صادرات در مقابل واردات انجام شود. این پیشنهاد درحالی مطرح می شود که شیر واردات همواره دست دولت است. وزارت صمت به هر کالا به میزان مشخص و با اولویت های مشخص اجازه واردات می دهد  و اگر امکان واردات را برای بازگشت ارز صادراتی در نظر بگیریم، صادرکننده و وارد کننده با هم به تفاهم می رسند، درحالیکه منافع دولت هم تامین شده است.

در بعضی موارد تبدیل ارز و بازگشت آن برای صادرکننده کم هزینه است و در مورد بعضی مقاصد صادراتی، هزینه تبدیل ارز بالاست. صادرکننده برای انجام کار خود در اسرع وقت به ریال احتیاج دارد و واردات به ازای صادرات یک روش خوب برای تامین نیازهای صادرکننده است. با وجود طرح شفاف پیشنهادها هنوز نمی دانیم چرا بانک مرکزی به یک شیوه و عدم ارزش گذاری بر ارز صادراتی تاکید دارد. این تاکید درحالی انجام می شود که هیچ صادرکننده دارای اهلیتی موافق عدم بازگشت ارز صادراتی نیست.