در سال‌های اخیر سیاست‌هایی همچون افزایش تعرفه بر واردات پوشاک از کشورهای خارجی و ممنوعیت واردات کالا از مبادی رسمی برای حمایت از پوشاک داخلی روی کار آمده است، اما واقعیت این است که این سیاست‌ها شاید در کوتاه‌مدت بتواند تولید داخلی را ارتقا دهد و تولیدکننده از این موضوع رضایت داشته باشد، اما در بلند مدت به ضرر صنعت پوشاک است.
مهندس علیرضا حائری، عضو هیئت مدیره جامعه متخصصین نساجی ایران در گفت‌وگو با روزنامه همدلی»، به مهمترین معضلات در صنعت پوشاک داخلی اشاره کرد و راهکارهای خروج صنعت پوشاک از بحران انحصار را توضیح داد:
*با رسیدن به ماه‌های پایانی سال بازار خرید پوشاک روز به روز داغ‌تر می‌شود و تولیدکننده‌های داخلی شلوغ‌ترین ساعات کاری را سپری می‌کنند، فکر می‌کنید با توجه به ممنوعیت واردات پوشاک از کشورهای خارجی به داخل کشور، تولیدکننده‌ها از این وضعیت رضایت دارند و سیاست‌های دولت در ساماندهی بازار و حمایت از تولید داخلی به نتیجه رسیده است؟
یکی از مهمترین معضلات اقتصادی در هر کشوری مسئله قاچاق است که ایران نیز در بسیاری از بازارهای خود که اجازه ورود قانونی آن کالا به کشور وجود دارد، با این موضوع درگیر است.
قاچاق پدیده‌ای است که باعث افزایش بیکاری می‌شود و مشکلات بی‌شماری برای اقتصاد هر کشوری ایجاد می‌کند، اما واقعیت این است که راهکار برخورد با قاچاق نباید از طریق روش‌های دستوری و بگیرو ببند باشد.
در سال‌های اخیر سیاست‌هایی همچون افزایش تعرفه بر واردات پوشاک از کشورهای خارجی و ممنوعیت واردات کالا از مبادی رسمی برای حمایت از پوشاک داخلی روی کار آمده است، اما واقعیت این است که این سیاست‌ها شاید در کوتاه‌مدت بتواند تولید داخلی را ارتقا دهد و تولیدکننده از این موضوع رضایت داشته باشد، اما در بلند مدت به ضرر صنعت پوشاک است.
*پیامدهای آزاد شدن واردات پوشاک از کشورهای خارجی به بازارهای ایران چیست؟
در صورت آزاد شدن واردات پوشاک از مبادی رسمی، علاوه بر اینکه حق و حقوق دولت پرداخت می‌شود، مصرف‌کننده و فروشنده نیز می‌توانند از یک سری مزایا بهره‌مند شوند. مثلا تحت چنین شرایطی فروشنده و خریدار می‌توانند به راحتی اطلاعات کامل کالا را دریافت کنند.
مثلا اطلاعاتی از قبیل اینکه این کالا از کجا آمده، مربوط به کدام نمایندگی است و در صورت دارا بودن مشکل چگونه قابل پیگیری است، را می‌توان با آزاد کردن واردات کالا به صورت قانونی پیگیری کرد. بنابراین در صورت آزاد شدن واردات می‌توان از حجم بالای کالاهای قاچاقی که به کشور وارد می‌شود جلوگیری کرد.
در این صورت از قاچاق کالاهای بی‌نام و نشان که معمولا به صورت مخفیانه توزیع می‌شود و به ضرر و زیان مصرف‌کننده است نیز کمتر شده و دیگر جایی در میان کالاهای عرضه شده در فروشگاه‌ها ندارند. بنابراین در کل می‌توان گفت که آزاد کردن واردات کالا به دلیل اینکه هم حقوق گمرکی و بازرگانی را به دولت پرداخت می‌کند و از سوی دیگر اطلاعات قابل پیگیری کالا را به مصرف‌کننده می‌دهد، در واقع به نفع هر دو طرف است.
*مدت‌هاست که درهای کشور به روی پوشاک خارجی بسته شده، چشم‌انداز صنعت پوشاک را با ایجاد این محدودیت‌ها چگونه ارزیابی می‌کنید؟
با ایجاد موانعی از قبیل بستن مرزهای کشور به روی پوشاک خارجی، نمی‌توان جلوی رشد تقاضای پوشاک خارجی را گرفت. واقعیت این است که پوشاک خارجی در ایران هنوز هم متقاضی زیادی دارد. بنابراین با ایجاد این ممنوعیت‌ها تنها راه برای قاچاق کالا هموارتر می‌شود که این موضوع ضربه زیادی را به تولید داخلی و وضعیت اشتغال وارد می‌کند و در آینده‌ای نه چندان دور فضا را برای رشد کالاهای قاچاق در بازارهای داخلی مساعد می‌کند. بنابراین می‌توان گفت که بستن مرزها به روی واردات خارجی روش خوبی برای دستیابی به موفقیت نیست و به دلیل اینکه هنوز تقاضا برای کالای خارجی وجود دارد، نمی‌توان بازار را فقط با تولیدات داخل مدیریت کرد.
*با توجه به اینکه کشور در شرایط محدودیت‌های بین‌المللی قرار گرفته و تحت این شرایط امکان تجهیزکردن و به‌روزرسانی دستگاه‌های تولید پوشاک وجود ندارد، فکر می‌کنید با دستگاه‌هایی که هم اکنون در اختیار تولیدکننده‌های داخلی قرار دارد، می‌توان با برندهای موفق رقابت کرد و تقاضای مشتریان را با همین دستگاه‌ها پوشش داد؟
یکی از راهکارهای موفق شدن در تولید هر کالایی علاوه بر مجهز بودن دستگاه‌ها، امکان ایجاد فضای رقابتی است. در صورتی که تولیدکننده‌های داخلی کالای خود را با خوش‌نامی به مردم عرضه کنند و سال‌ها برای دستیابی به اعتماد مشتری به تولید ملی وقت بگذارند و نیاز مصرف‌کننده را مرتفع کنند، در این صورت می‌توان با پوشاک خارجی رقابت کرد.
اگر مشتری در زمینه استفاده از پوشاک داخلی تجربه خوبی را کسب کند و خاطره خوبی در این زمینه در ذهن مصرف‌کننده ثبت شود، در این صورت حتی در صورت باز بودن مرزهای کشور به روی کالاهای خارجی باز هم مردم به دنبال برندهای داخلی خواهند بود و در این صورت سهم کالاهای داخلی در بازار نیز بیشتر می‌شود. اما ممنوعیت واردات پوشاک از کشورهای خارجی به ایران کمکی به رشد پوشاک نخواهد کرد.
*حرف آخر....
البته که حمایت از صنایع داخلی هر کشوری جزء مطالبات تولیدکننده‌ها و مردم است، اما باید پرسید که آیا با بستن درهای کشور به روی واردات و افزایش تعرفه واردات برندهای خارجی، می‌توان از این صنعت حمایت کرد؟ با بستن مرزهای کشور به روی واردات خارجی بازار انحصاری می‌شود، شاید در کوتاه‌مدت بازار پررونق شود، اما در بلندمدت زمینه برای افزایش قاچاق بیشتر فراهم می‌شود و این موضوع به نفع پوشاک داخلی نیست.
هیچ صنعتی در دنیا وجود ندارد که از طریق ایجاد ممنوعیت رشد کرده باشد، کشور ترکیه با رقابت با اسپانیا و چین تبدیل به یکی از برندهای مطرح در زمینه پوشاک شده و حالا حتی با اروپا هم در زمینه پوشاک رقابت می‌کند. صنعت پوشاک ایران نیز در سطح خوبی قرار دارد، اما در صورتی که این فضا رقابتی شود و به صورت گلخانه‌ای رفتار نشود، در این صورت خریداران با تجربه هر 10 بار خریدی که از برندهای داخلی به‌دست می‌آورند، بیشتر به این سمت گرایش پیدا کرده و فضا برای رشد هر چه بیشتر تولیدات داخلی فراهم می‌شود.
در این صورت فرقی نمی‌کند که مرزها به روی واردات کالاهای خارجی بسته باشد یا باز، چرا که تجربه خوب مشتری در استفاده از برندهای داخلی مردم را به سمت بازارهای داخلی تشویق می‌کند. دولت هم می‌تواند با تزریق نقدینگی و افزایش تسهیلات از تولیدکننده‌های داخلی حمایت کند، نه با بستن مرزها به روی واردات و افزایش تعرفه‌ها که این سیاست‌ها پوشاک را به رشد نمی‌رساند.