در حالی که بانک مرکزی بر بازگشت ارز حاصل از صادرات در شرایط بحرانی فعلی تاکید دارد، عملکرد صادرکنندگان حاکی از آن است که تنها 25 درصد از ارز صادراتی طی ماه‌های اخیر به کشور بازگشته است.
این در حالی است که مهلت سه ماهه به صادرکنندگان برای بازگشت ارز حاصل از صادرات به چرخه اقتصادی کشور به اتمام رسیده است. از این رو بانک مرکزی به صادرکنندگان اولتیماتوم داد و اعلام کرد: در حال حاضر این مهلت تمام شده و صادرکنندگانی که نسبت به این امر اقدام نکرده‌اند باید تسریع کنند؛ در غیر این‌صورت بانک مرکزی مکلف است اقدامات قانونی لازم را انجام دهد.
به گزارش جهان صنعت، بر همین اساس رییس کنفدراسیون صادرات اتاق ایران در واکنش به ضرب‌الاجل بانک مرکزی برای بازگشت ارز حاصل از صادرات گفت: تعیین زمان بازگشت ارز باید اصلاح شود و بانک مرکزی برای رفع تعهد صادرکنندگان فرجه دهد.
محمد لاهوتی گفت: در اینکه نحوه بازگشت ارز صادراتی به چرخه مشخص شود، اختلاف نظری میان بانک مرکزی و صادرکنندگان وجود ندارد اما نکته مورد اهمیت، زمان بازگشت ارز صادراتی است.
او ادامه داد: در بعضی از کالاها می‌توانیم سه ماهه ارز صادراتی را بازگردانیم اما بعضی از کالاها ممکن است تا یک سال هم امکان بازگشت نداشته باشند. بنابراین به نظر می‌رسد تعیین زمان بازگشت ارز باید اصلاح شود.
او در خصوص انتقاد وزیر اقتصاد و بخشنامه بانک مرکزی مبنی بر اینکه تنها یک چهارم ارز صادراتی به چرخه اقتصاد بازگشته است گفت: صادرکنندگان تاکنون برای بازگردانی ارز حاصل از صادرات با مشکلاتی مواجه بودند. ثبت‌سفارش برای واردات کالا به نام خود صادرکننده با محدودیتی روبه‌رو بود، مثلا صادرکننده برای واردات مواد اولیه کارخانه خود، چون اولویت دو بود، نمی‌توانست با ارز خود کالایی ثبت‌سفارش کند و حتی عملا صادرکننده زیر یک میلیون یورو که متعهد به فروش ارز در سامانه نیما نبود باز نمی‌توانست از روش واردات در مقابل صادرات استفاده کند. بنابراین رفع تعهد این صادرکنندگان با مشکل مواجه می‌شد.
لاهوتی تصریح کرد: واقعیت این است که امکان بازگشت ارز وجود نداشت یعنی صادرکننده یا باید در سامانه نیما ارز را ارائه می‌داد که برای واریز به حساب خریداران ارز مشکل داشتند، نمی‌توانستند به هر شرکتی در هر جایی حواله دهند و هم امکان واردات نداشتند. بنابراین تعهد به نام صادرکننده بود. از سویی رفع تعهد به اختیار صادرکننده نبود و به همین دلیل هم بانک مرکزی اصلاحات را انجام داده است.
عضو هیات نمایندگان اتاق ایران ابراز امیدواری کرد که اگر این اصلاحات به درستی و سریع اجرا شود، صادرکننده می‌تواند ارز خود را از روش‌های مختلفی که در دستورالعمل دیده شده به چرخه اقنصادی بازگرداند البته باز تاکید می‌کنم صادرکنندگان نیاز به فرجه دارند.
لاهوتی همچنین گفت: در شورای گفت‌و‌گوی دولت و بخش خصوصی، نماینده بانک مرکزی اعلام کرده که این محدودیت برداشته شده است و صادرکننده می‌تواند هر کالایی که ثبت‌سفارش آن با مجاز است با ارز خود وارد کند که این موضوع به برگشت ارز حاصل از صادرات کمک و تسریع می‌کند.
رییس کنفدراسیون صادرات اتاق ایران گفت: روش واگذاری ارز به واردکنندگان اگر مشمول این دستورالعمل شود و اولویت‌های یک تعیین‌کننده ارز نباشد و اولویت‌های دو و سه هم بتوانند از ارز صادراتی استفاده کنند، با توجه به اینکه نرخ ارز نیما و نرخ ارز آزاد به هم نزدیک شده است، این موضوع نیز می‌تواند برای بازگشت ارز صادرکنندگان به چرخه اقتصادی و کنترل و رصد بانک مرکزی راهگشا باشد. یعنی شرایطی شکل می‌گیرد که هم صادرکننده می‌تواند رفع تعهد و هم بانک مرکزی رصد کند.
او افزود: امیدواریم اولویت برداشته شود و ارز صادراتی برای واردات خود صادرکنندگان یا واگذاری به دیگران برای هر اولویت که ثبت‌سفارش شده امکان‌پذیر باشد. به این ترتیب فکر می‌کنم ورودی کالا و رفع تعهد ارزی سرعت می‌گیرد و بانک مرکزی به هدف خود برای بازگشت ارز می‌رسد.
لاهوتی تاکید کرد: با توجه به اینکه این تصمیمات جدید است، بانک مرکزی باید یک فرجه برای رفع تعهد صادرکنندگان دهد تا امروز نمی‌توانسته از این روش‌ها استفاده کند و روش‌های دیگر امکان‌پذیر نبود.