به دنبال اعلام خبر پیمان سپاری ارزی حاصل از صادرات توسط عبدالناصر همتی رییس کل بانک مرکزی، و اجباری شدن امضای تعهدنامه توسط صادرکنندگان قبل از صادرات تا متعهد شوند که ظرف۲ ماه ارز حاصل از صادرات خود را به کشور وارد کنند، بانک مرکزی طبق بخشنامه‌ای اعلام کرد که صادرکنندگان می‌توانند تا سه ماه بعد از صادرات، ارز حاصل را به کشور وارد کنند.
صادرکنندگان کالا مکلفند حداکثر ظرف مدت زمانی سه ماه از تاریخ صدور پروانه صادراتی گمرکی، حداقل 95 درصد ارزش فوب کالای صادر شده را به چرخه اقتصادی کشور بازگردانند و از طریق سامانه جامع تجارت به بانک مرکزی اظهار نمایند. 5 درصد باقی‌مانده به منظور تأمین هزینه‌هایی از قبیل بازاریابی، تبلیغات و دفاتر خارج از کشور و نظایر آن در اختیار صادرکننده خواهد بود.
به گزارش تعادل، همچنین مصادیق بازگشت ارز حاصل از صادرات بیش از سه ماه توسط وزارت صنعت، معدن و تجارت تعیین خواهد شد و از این طریق صادرکنندگان فرصتی بیش از سه ماه برای بازگشت ارز حاصل از صادرات برخی کالاها خواهند داشت.
از سوی دیگر، روش بازگشت ارز حاصل از صادرات نسبت به دوره‌های قبل ساده‌تر شده و صادرکنندگان نه تنها می‌توانند ارز حاصل را به بانک‌ها، یا وارد‌کننده بفروشند، یا در سپرده ارزی سپرده‌گذاری کنند بلکه می‌توانند ارز خود را به صرافی‌ها نیز بفروشند یا بابت تسهیلات ارزی به صورت فاینانس، یوزانس و ریفاینانس پرداخت نمایند.
براین اساس، با این روش‌ها، تمایل صادرکننده به بازگشت ارز و همچنین راه‌های بازگشت ارز تقویت شده و صادرکننده ساده‌تر و بهتر می‌تواند ارز خود را به کشور برگرداند و به هر روشی که تمایل داشته باشد می‌تواند ارز خود را به کشور برگرداند و مثلا با صرافی مورد علاقه خود کارکند.
این موضوع باعث خواهد شد که دوره مقاومت دارندگان ارز برای فروش کاهش یابد و میزان عرضه ارز نیز افزایش خواهد یافت و این موضوع به کنترل بازار نیز کمک خواهد کرد و صادرکنندگان نیز نیازی به رعایت ملاحظات مورد نظر خود نخواهند داشت و به سادگی می‌توانند با صرافی مورد نظر خود همکاری کنند.
از سوی دیگر، باید توجه داشت که دوره سه ماه و افزایش آن در صورت موافقت وزارت صمت، باعث می‌شود که دوره بازگشت ارز به بیش از سه ماه افزایش یابد.
اگرچه در گذشته و در دوره سال‌های 1374 به بعد، در دوره مدیریت دکترمحسن نوربخش در بانک مرکزی نیز در اردیبهشت 74 موضوع پیمان سپاری ارزی در دستور کار قرار گرفت و دوره بازگشت ارز حدود 6 ماه بود، اما به عقیده کارشناسان، به دلیل گسترش بانکداری الکترونیک و توسعه روش‌ها و ابزارها و مکانیزم بازار ارز، صادرکنندگان در دوره سه ماهه می‌توانند بیش از دوره شش ماهه 23 سال پیش کارایی داشته باشند و ارز خود را به کشور برگردانند.
نرخ بالای ارز و تشویق صادرات
از سوی دیگر، نرخ بالای ارز صادرکنندگان را تشویق خواهد کرد که با تبدیل ارز به ریال، از منافع و فرصت سرمایه‌گذاری ریالی بیشتری برخوردار شوند وگردش مالی بالاتری ایجاد کنند. در این زمینه، رییس کل بانک مرکزی خاطرنشان کرد: مطمئن هستیم با توجه به اینکه قیمت ارز برای صادرکنندگان خوب شده است، باید ارز حاصل از صادرات خود را به داخل از کشور بیاورند تا جریان واردات و صادرات به خوبی انجام شود.
سرعت بیشتر در بازگشت ارز
بانک مرکزی در این بخشنامه تاکید داشته که برای سرعت بیشتر در عرضه ارز حاصل از صادرات«دستورالعمل و ضوابط اجرایی رفع تعهد ارزی صادرکنندگان و برگشت ارز حاصل از صادرات کالا به چرخه اقتصادی کشور» در 6 بند به دستگاه‌های ذیربط ابلاغ شده است.
این دستورالعمل به استناد مفاد نامه 20 مرداد 97 دبیر هیأت دولت مبنی بر تکلیف تمام دستگاه‌های اجرایی بر رعایت سیاست‌های ارزی ابلاغی بانک مرکزی و در راستای اجرایی کردن بند 3 تصویب‌نامه 16 مرداد 97 هیأت وزیران موضوع «برگشت ارز حاصل از صادرات به چرخه اقتصادی کشور»، ابلاغ شده است.
براین اساس، گمرک مکلف است پیش از اظهار الکترونیک صادرات در پنجره واحد تجارت فرامرزی نسبت به اخذ سیستمی تعهد بازگشت ارز حاصل از صادرات از صادرکننده اقدام و تاییدیه مربوطه را از بانک مرکزی دریافت کند. همچنین گمرک موظف است اطلاعات پروانه‌های صادراتی را به صورت برخط و سیستمی به بانک مرکزی ارسال کند.
در این راستا، صادرکنندگان کالا مکلفند حداکثر ظرف مدت زمانی سه ماه از تاریخ صدور پروانه صادراتی گمرکی، حداقل 95 درصد ارزش فوب کالای صادر شده را به چرخه اقتصادی کشور بازگردانند و از طریق سامانه جامع تجارت به بانک مرکزی اظهار نمایند. 5 درصد باقی‌مانده به منظور تأمین هزینه‌هایی از قبیل بازاریابی، تبلیغات و دفاتر خارج از کشور و نظایر آن در اختیار صادرکننده خواهد بود.
همچنین مصادیق بازگشت ارز حاصل از صادرات بیش از سه ماه توسط وزارت صنعت، معدن و تجارت تعیین خواهد شد و از این طریق صادرکنندگان فرصتی بیش از سه ماه برای بازگشت ارز حاصل از صادرات برخی کالاها خواهند داشت.
4 روش بازگشت ارز
نحوه بازگردانی ارز به چرخه اقتصادی کشور برابر مقررات و سیاست‌های بانک مرکزی می‌تواند به یک یا ترکیبی از شکل‌های زیر صورت گیرد: واردات در مقابل صادرات خود یا اشخاص ثالث - پرداخت اقساط بدهی ارزی تسهیلات فاینانس، ریفاینانس و یوزانس خود - فروش ارز به بانک‌ها و صرافی‌های مجاز - سپرده‌گذاری ارزی نزد بانک‌ها.
همچنین ارایه خدمات و تسهیلات ویژه به صادرکنندگان توسط کلیه دستگاه‌های اجرایی از جمله خدمات و تسهیلات بانکی، صدور و تمدید کارت بازرگانی و اعطای سایر مشوق‌های صادراتی و نظایر آن منوط به رفع تعهد ارزی صادرکنندگان و استعلام برخط و سیستمی دستگاه ذیربط از بانک مرکزی است.
بانک مرکزی نیز موظف است امکان استعلام اطلاعات تعهدات ارزی صادرکنندگان را برای تمام دستگاه‌های متولی اجرایی و نظارتی به صورت برخط و سیستمی فراهم کند.
قیمت در بازار
در بازار ارز سنا نیز هر یورو در این سامانه ۹ هزار و ۶۳۳ تومان و هر پوند ۱۶ هزار و ۷۱ تومان به فروش رسید، دلار امریکا ۱۰ هزار و ۶۵۰ تومان داد و ستد شد و هر یوآن چین نیز یک هزار و ۱۳۴ تومان قیمت خورد. اما نرخ دلار در بازار آزاد افزایش یافته و به 13 هزار و 600 تومان رسیده و درنتیجه نرخ سکه و طلا نیز با افزایش مواجه شد.
قیمت سکه پس از طی کردن روند کاهشی در چند روز گذشته روز دوشنبه ۱۹ شهریور ماه ۹۷ دوباره صعودی شد و نرخ سکه تمام بهار آزادی طرح جدید به ۴ میلیون و ۲۷۰ هزار تومان رسید و همچنین قیمت دلار در بازار آزاد به 13 هزار 600 و یورو به 15 هزار و 600 تومان رسیده است.
برخی دلیل این افزایش را واکنش بازار، به تصویب نشدن لایحه fatf و مخالفت بخش پ‍ژوهشی مجمع تشخیص مصلحت نظام ارزیابی کرده‌اند در شرایطی که نرخ هر انس طلا در بازار با یک افزایش به 1195 دلار رسید هر قطعه سکه تمام بهار آزادی طرح جدید امامی روز دوشنبه در بازار تهران با ۲۷۵ هزار تومان افزایش نسبت به روز یک شنبه با رقم ۴ میلیون و ۲۷۰ هزار تومان به فروش رسید.
همچنین هر قطعه سکه تمام بهار آزادی طرح قدیم با ۵۰ هزار تومان رشد نسبت به روز یکشنبه به ارزش ۳ میلیون و ۹۵۶ هزار تومان داد و ستد شد. از سوی دیگر، در بازار آزاد هر قطعه نیم سکه بهار آزادی با ۵۰ هزار تومان افزایش در مدت مشابه ۲ میلیون و ۸۴ هزار تومان و هر قطعه ربع بهار آزادی نیز با ۶۰ هزار تومان رشد به ارزش یک میلیون و ۹۰ هزار تومان معامله شد.
بر اساس این گزارش، هر قطعه سکه گرمی با افزایش ۱۰ هزار تومانی نسبت به روز یکشنبه به قیمت ۶۲۲ هزار تومان معامله شد و هر گرم طلای ۱۸ عیار نیز با ۱۶ هزار و ۴۸۰ تومان افزایش به ارزش ۳۵۳ هزار و ۲۰۰ تومان فروخته شد.
توافق دوجانبه ملاک تعیین نرخ ارز در بازار ثانویه شد
همچنین دبیرکل صرافان ایران گفت: تعیین نرخ ارز در بازار ثانویه پیش از این یک طرفه بود و هم اکنون بصورت توافقی و دو طرفه خواهد بود.
رضا ترکاشوند با بیان این مطلب، افزود: در روش قبلی عرضه کننده ارز قیمت را تعیین و متقاضی فقط همان ارز را انتخاب و موردپذیرش قرار می‌داد، ولی در روش جدید برای معامله باید یک توافق طرفینی صورت گیرد.
وی همچنین اظهارداشت: خوشبختانه در روش جدید، چون معامله ارز بنابر توافق دو طرفه است به همین دلیل طولی نخواهد کشید قیمت‌ها به سمت تعادل و حتی نزدیک به واحد پیش رود.
دبیرکل صرافان ایران ادامه داد: عرضه کلان ارز در بازار نیما توسط پتروشیمی‌ها و فولادی‌ها انجام می‌شود که این عرضه ملاک قیمت گذاری ارز در بازار است.
تسهیل ورود اسکناس ارز از یک ماه قبل
در حالی که در روزهای اخیر رسانه‌ها از مکاتبه رییس‌کل بانک مرکزی با وزیر کشور در خصوص ورود اسکناس خبر داده‌اند، از یک ماه قبل ورود ارزهای خارجی به کشور به میزان قابل توجهی تسهیل شده است.
خبرگزاری تسنیم در این رابطه نوشته است که، بعد از اعمال سیاست دوم ارزی و تعمیق بازار ثانویه، بسیاری از ناظران به دنبال وعده‌های مطرح شده انتظار کاهش قیمت ارز در بازار سوم یا بازار آزاد را داشتند این درحالی است که با وجود افزایش عرضه در بازار ثانویه قیمت در بازار آزاد افزایش یافته است. در حال حاضر با دستورالعمل جدید بانک مرکزی در خصوص تامین اسکناس مورد نیاز مسافران و دانشجویان تا حدودی قیمت ارز در بازار آزاد کاهش یافت.
این در حالی است که خبری در خصوص مکاتبه رییس کل بانک مرکزی با وزیر کشور در خصوص تسهیل ورود ارزهای خارجی توسط بانک‌ها، صرافان و اشخاص حقیقی و حقوقی منتشر شد.
با انتشار این خبر قیمت ارز بار دیگر در بازار آزاد روند کاهش خود را ادامه داد. از سوی دیگر پیگیری‌های انجام شده در گمرکات هوایی کشور نشان می‌دهد از یک ماه پیش بر اساس مصوبه شورای هماهنگی اقتصادی و ابلاغیه گمرک ایران، ورود ارز به کشور به شکل قابل توجهی تسهیل شده است.
بر این مبنا در ماه‌های اردیبهشت و خرداد بر اساس سیاست اول ارزی، برای ورود ارز به کشور علاوه بر ثبت اظهارنامه در سامانه گمرکی باید ارز ورودی برای کنترل و بررسی نزد شعبه ارزی فرودگاه نگه‌داری می‌شد و بعد از استعلام ارز به مسافر تحویل داده می‌شد، این در حالی است که از یک ماه قبل ورود ارز به کشور تسهیل شده و مانند سابق بحث کنترل‌های مربوطه انجام نمی‌شود.
ورود روزانه یک میلیون دلار اسکناس ارز
یک مقام گمرکی در این خصوص می‌گوید، بعد از ابلاغیه جدید ورود ارز به‌صورت اسکناس سرعت گرفته و روزانه مسافران تا ۲۰۰ هزار دلار ارز به کشور وارد می‌کنند. هر چند این مقام مسوول عدد میانگین مشخصی برای ورود ارز مسافری و غیرمسافری از طریق فرودگاه‌ها و مرزهای هوایی مطرح نکرد، اما تاکید کرد که اخیراً بانک‌ها نیز به ورود اسکناس در حجم‌های بالا اقدام کرده‌اند.
وی افزود، با توجه به آمارهای موجود میزان ورود اسکناس توسط اشخاص حقیقی و حقوقی و نمایندگان بانک‌ها سرعت قابل ملاحظه‌ای گرفته است. وی با بیان اینکه نمایندگان بانک‌ها هر روز مبالغ بالایی مانند یک میلیون دلار اسکناس وارد می‌کنند، گفت: البته اخیرا ورود اسکناس در حجم‌های بالا شدت بیشتری گرفته و (به نظر می‌رسد) اشخاص حقیقی مثل صراف‌ها نیز رفته رفته به سمت ورود اسکناس در حجم‌های بالا اقدام کرده‌اند.