خرداد سال گذشته بود که علی یزدانی، مدیرعامل سابق سازمان صنایع کوچک و شهرک‌های صنعتی ایران از امکان استقرار پایانه‌های گمرکی در شهرک‌های صنعتی مستعد خبر داد.
قرار بود در این زمینه تفاهمنامه‌ای بین سازمان صنایع کوچک و شهرک‌های صنعتی ایران با گمرک کشور به امضا برسد اما تا‌کنون دفتر گمرک در هیچ‌کدام از شهرک‌های صنعتی مستقر نشده است.
واردات مواد اولیه هزینه‌های بسیار گمرکی را به همراه دارد و هر چه مسیر دسترسی واحدهای صنعتی به مواد اولیه با استفاده از خطوط مواصلاتی کوتاه شود، هزینه‌های تولید نیز کاهش پیدا می‌کند.
به گزارش گسترش صنعت، به علاوه اینکه در زمان هم صرفه‌جویی خواهد شد. وجود بندر خشک و خطوط ریلی هر دو می‌تواند تکمیل‌کننده زیرساخت‌های توسعه صنعتی باشد چراکه میزان تردد کمتر و ایمنی و اشتغال نیز بیشتر می‌شود.
این در حالی است که سال گذشته صادرات ۲ میلیارد و ۱۸۰ میلیون دلاری محصولات واحدهای صنعتی مستقر در شهرک‌های صنعتی به ثبت رسیده و برای امسال نیز افزایش صادرات، ۴ میلیارد دلار هدف‌گذاری شده است.
کارشناسان معتقدند فروش محصول در بازارهای داخلی و خارجی آخرین مرحله از تولید است که صنایع کوچک و متوسط در آن چالش دارند.
نبود امکان صادرات مستقیم و انجام امور گمرکی در شهرک‌ها و نواحی صنعتی یکی از این چالش‌ها است. این در حالی است که وجود دفاتر گمرک و پایانه‌های صادراتی در شهرک‌ها و نواحی صنعتی به عنوان ابزاری برای آسان‌سازی روند صادرات در بخش صنایع کوچک و متوسط کشور مطرح است.
در سال گذشته حدود ۵ هزار واحد صنعتی صادرات‌محور در شهرک‌ها و نواحی صنعتی کشور شناسایی شد که از این تعداد فقط ۱۲۰۰ واحد صنعتی مدارک و اسناد خود را برای بررسی عملکرد به سازمان صنایع کوچک و شهرک‌های صنعتی ایران تحویل دادند در نهایت نیز فقط ۳۱۰ واحد صنعتی صادرکننده برتر در سال ۹۶ معرفی شدند. هرچند این تعداد واحد صنعتی برای حدود یک میلیون نفر در شهرک‌ها و نواحی صنعتی اشتغال ایجاد کرده اما بعضی از آنها صادرات‌محور نیستند.
با این حال، این صنایع برای رونق تولید و افزایش میزان تولید کشور توجه مسئولان را جلب کرده است به طوری که سازمان توسعه تجارت با همکاری سازمان صنایع کوچک و شهرک‌های صنعتی ایران قرار است زمینه تسهیل صادرات ۴ میلیارد دلاری را از شهرک‌ها و نواحی صنعتی کشور در امسال فراهم کند.
یکی از این زیرساخت‌های آسان‌سازی صادرات وجود دفاتر گمرک برای کاهش هزینه و زمان و امکان صادرات مستقیم از شهرک‌های صنعتی است.
زیرساختی برای توسعه صادرات
اقدام‌های لازم برای ساخت دفتر ارزیابی گمرک در شهرک صنعتی شاهرود در استان سمنان انجام شده و این ساختمان در آستانه بهره‌برداری قرار دارد.
پیش از این نیز ساخت گمرک شهرک صنعتی خیام در استان خراسان رضوی آغاز شده بود. کارشناسان معتقدند راه‌اندازی دفاتر ارزیابی گمرک بر شهرک‌های صنعتی بر ثبت اظهارنامه گمرکی، کاهش هزینه‌های ورود مواد اولیه و خروج محصولات تولیدی تاثیرگذار است.
با این حال، سیدافشین گنج‌بخش، مشاور مدیرعامل سازمان صنایع کوچک و شهرک‌های صنعتی ایران تاکید کرد: استقرار ساختمان گمرک در شهرک‌های صنعتی مزیتی برای توسعه صادرات صنایع کوچک است.
به گفته گنج‌بخش، این آمادگی وجود دارد تا ساختمان گمرک در شهرک‌های صنعتی سراسر کشور نیز مستقر شود. مشاور مدیرعامل سازمان صنایع کوچک و شهرک‌های صنعتی ایران با اشاره به آماده‌سازی فازهای عملیاتی ۲ و ۳ منطقه ویژه اقتصادی سمنان تصریح کرد: هماهنگی‌های لازم برای استقرار دفتر گمرک در این منطقه ویژه اقتصادی انجام شده و آماده‌سازی آن در مراحل پایانی است که با تکمیل این دفتر گمرک به زودی جذب سرمایه‌گذار در این منطقه آغاز خواهد شد.
گنج‌بخش، سمنان را یکی از استان‌های برخوردار خواند و اظهار کرد: این استان در فاصله کمی از شهر تهران قرار دارد ضمن آنکه در مسیر عبوری استان خراسان رضوی است و از این نظر موقعیت استراتژیکی داشته و می‌تواند گزینه مناسبی برای جذب سرمایه‌گذاری‌های منطقه غرب تهران باشد.
ایجاد ساختمان گمرک در بناب
سید‌مرتضی نیرومند اسکویی، مدیرعامل شرکت شهرک‌های صنعتی استان آذربایجان شرقی نیز در این باره اظهار کرد: با حذف تشریفات زائد، صادرات کالا از گمرگات استان روان‌سازی خواهد شد و به جای مراجعه صادرکنندگان به گمرکات، مسئولان گمرک به صادرکنندگان مراجعه خواهند کرد.
نیرومند اسکویی با اشاره به اینکه خدمات‌دهی در دفاتر گمرک ۲۴ ساعته است، ادامه داد: بر اساس قانون برنامه پنجم توسعه، در صورت ایجاد منطقه ویژه اقتصادی، استقرار گمرک الزامی است و باید به صورت کامل تجهیز شود.
وی معتقد است که وجود دفتر گمرک در شهرک‌های صنعتی، هزینه‌های حمل‌ونقل کالا را کاهش می‌دهد و آسان‌سازی صادرات از صنایع کوچک را به همراه دارد.
ایجاد پنجره واحد در گام نخست
محمدرضا قاهری‌بدر، مشاور مدیرعامل سازمان صنایع کوچک و شهرک‌های صنعتی ایران از الزام به ایجاد پنجره واحد تجاری برای توسعه صادرات صنایع کوچک خبر داد و گفت: واقعیت این است که نخست باید درگاه و پنجره واحد راه بیفتد، سپس در قدم دوم دفتر گمرک در شهرک‌های صنعتی مستقر شود.
قاهری‌بدر پیش از این نیز از استقرار پایانه‌های صادراتی در برخی شهرک‌های صنعتی خبر داده بود.
وی در این باره اظهار کرد: روند استقرار پایانه‌های صادراتی خوب پیش رفته است و با سازمان توسعه تجارت ایران کارهای مربوط به آن انجام شده و مجوزهای آن در حال صدور است.
سخن آخر
۴۲ هزار واحد صنعتی در بیش از ۸۰۰ شهرک و ناحیه صنعتی کشور مستقر است که توجه به فروش و صادرات محصول این واحدها یک الزام است.
بدون شک کاهش هزینه و شتاب در واردات مواد اولیه و صادرات محصولات می‌تواند نقش قابل توجهی در کاهش نرخ تمام‌شده و ایجاد قیمت‌های رقابتی برای صنایع تولیدی مستقر در شهرک‌ها و نواحی صنعتی استان اصفهان ایفا کند و به همین منظور ضروری است نگاه ویژه‌ای به مراحل صادرات کالا و واردات مواد اولیه و کالاهای سرمایه‌ای به این شهرک‌ها و نواحی صنعتی داشته باشیم.