بازگشت صرافی‌ها به معاملات ارزی

منبع: ایسنا

از روز ۲۱ فروردین‌ماه سال جاری سیاست جدید ارزی به مرحله اجرا درآمد و در مهم‌ترین بخش آن خرید و فروش ارز در بازار آزاد کلا ممنوع شد. به طوری که صرافی‌ها از معاملات ارزی منع شده و این جریان به سمت بانک‌ها رفت و عمده عرضه و تقاضا که توسط صادرکنندگان و واردکنندگان انجام می‌شود در سامانه یکپارچه ارزی (نیما) وارد شد. در این سامانه بانک‌ها، واردکنندگان و صادرکنندگان حضور داشته و بانک مرکزی کنترل لازم را انجام می‌دهد. در این بین واردکنندگان کالا و خدمات به عنوان متقاضیان ارز، صادرکنندگان در نقش فروشندگان و همچنین بانک‌ها و صرافی‌ها به عنوان واسطه‌گران یعنی کسانی که منابع را از عرضه‌کننده به متقاضی هدایت می‌کنند، قرار دارند.

صرافی‌ها از طریق سامانه نظارت می‌توانستند وارد سامانه نیما شده و مجاز بودند تا بتوانند از طریق این سامانه ارز صادرکنندگان را خریداری و حواله‌های ارزی آنها را بفروشند، اما در این بخش اولویت با بانک‌ها بود. در سوی دیگر برای فروش ارز یعنی تامین نیاز واردکننده اولویت اصلی بانک‌ها بودند به عبارتی آنها ارز مورد نیاز را تامین و از طریق صرافی خود به متقاضی ارائه می‌کردند. در این شرایط متقاضی ارز نمی‌توانست صرافی غیر از صرافی بانک‌ها را برای خود انتخاب کند و انتخاب برعهده بانک بود. اما براساس بخشنامه جدیدی که بانک مرکزی صادر کرده شرایط متفاوت شده و امکان انتخاب برای صرافی آزاد است.

بر اساس یکی از مفاد بخشنامه اخیر بانک مرکزی مسئولیت خرید ارز به غیر از مواردی که بانک عامل تعهد پرداخت ارز به ذینفع را بر عهده دارد واردکننده خود باید خرید را انجام داده و با مراجعه به سامانه جامع تجارت راسا اقدام به تامین ارز از طریق سامانه نیما کند. اطلاعات دریافتی در مورد  جزئیات بخشنامه اخیر بانک مرکزی از این حکایت دارد که  وقتی متقاضی برای دریافت و تامین ارز خود از کانال بانک‌ها وارد شده و مراحل آن را انجام می‌دهد در زمانی که قرار است ارز مورد نیاز را از صرافی تحویل بگیرد دیگر مثل گذشته نیست که مجبور باشد صرفا به صرافی بانک مراجعه کند. در این حالت آزاد گذاشته شده و می‌تواند ارز مورد نیاز خود را از صرافی مورد نظر خود که البته صرافی‌های مجاز حاضر در سامانه نیما هستند تهیه کند. ولی در این رابطه نکته‌ای که وجود دارد این است که وقتی بانک صرافی خود را برای تامین ارز معرفی می‌کند با توجه به تعهداتی که برعهده دارد نسبت به پرداخت ارز متعهد خواهد بود، ولی اگر از صرافی آزاد دریافت شود ممکن است تعهدی در این رابطه وجود نداشته باشد.

در یکی‌دیگر از بندهای این بخشنامه به نحوه تامین ارز توسط بانک‌های عامل اشاره شده و آمده است که بانک عامل در مواردی که تعهد پرداخت ارز به مشتری را دارد، می‌تواند از طریق سامانه تامین ارز اقدام به خرید از سامانه نیما کند. در این رابطه باید گفت که بانک‌ها سه راه تامین ارز دارند که عبارتند از خرید از بانک مرکزی، حساب ارزی خود مشتری و سامانه تامین ارز، اما طبق این بخشنامه این امکان برای آنها فراهم شده که بتوانند به سامانه نیما مراجعه کرده و ارز مورد نیاز خود را تامین کنند.

در بند دیگر آمده که در مواردی که واردکننده راسا اقدام به تامین ارز از سامانه نیما می‌کند مبنای عمل بانکِ عامل روش برات بدون تعهد خواهد بود. دراین باره لازم به یادآوری است که اگر وارد کننده راسا در سامانه نیما اقدام به تامین ارز کند، خود به خود مبنای عمل بانک روش برات بدون تعهد است به این معنی که نمیتواند به بانک بگوید که اول پول اسناد پرداخت شود و بعد اسناد تحویل متقاضی شود(روش برات با تعهد).

اما بانک مرکزی در این بخشنامه تاکید کرده که  بانک عامل باید برای کسانی که از سامانه نیما تامین ارز می‌کنند وثایق لازم را دریافت کند. به عبارتی در این رابطه باید طبق بخش اول مجموعه مقررات ارزی اقدام کند.