دولت فربه و پرهزینه، درآمدهای هنگفتش را چگونه خرج می‌کند؟ این سؤالی است که وزارت اقتصاد برای پاسخ‌دادن به آن سامانه جامع خزانه‌داری الکترونیک را راه انداخته و مقرر کرده هر ماه همه پرداخت‌های مرتبط با هزینه‌های عمومی دولت را در آن منتشر کند.
این اقدام پیرو دستور رئیس‌جمهور در خصوص تکریم حقوق شهروندی و ابلاغ ضوابط اجرایی بودجه ۱۳۹۷ انجام شده و برای شروع، از ابتدای هفته جاری پرداخت‌های دولت در نخستین ماه از سال‌جاری منتشر شد؛ اما اطلاعات منتشر شده به‌قدری کلی و غیر شفاف بود که عملاً نتوانست هدف اصلی انتشار اطلاعات، یعنی شفاف‌سازی خرج بیت‌المال را برآورده کند.
البته می‌توان امیدوار بود که در ادامه اسناد پرداختی به نحوی منتشر شود که اطلاعات مورد انتظار مردم را در اختیار آنها قرار دهد همچنان که وزارت اقتصاد پس از انتشار گزارش جامع پرداخت‌های نقدی دولت، اخیراً دست به ویرایش سند زده و موارد مصرف را در سند جدیدی تحت عنوان«گزارش جامع پرداخت های نقدی مرتبط با تخصیص فروردین ماه» اصلاح و تکمیل کرده است.
فعلاً در درگاه اینترنتی وزارت امور اقتصاد و دارایی به آدرس www.mefa.ir در افزونه‌ای با عنوان «گزارش پرداخت‌های خزانه‌داری کل کشور»، اطلاعات مربوط به پرداخت‌های دولت در هرماه، یک فایل PDF بارگذاری می‌شود که فقط نام دستگاه یا استان دریافت‌کننده بودجه را به‌صورت واضح و آشکار نشان می‌دهد و مابقی اطلاعات آن تقریباً ارزشی برای مخاطب ندارد.
در حقیقت این فایل، اطلاعاتی از قبیل شماره سند پرداخت، تاریخ، نوع پرداخت، شماره تراکنش، نام دستگاه اجرایی و مبلغ را دربردارد که از این میان «نوع پرداخت» نیز به‌صورت کلی در 2کلیشه «حقوق و مزایای مستمر» و «سایر هزینه‌های اجتناب‌ناپذیر» تعریف شده که عملاً منجر به شفاف‌سازی نمی‌شود.
در نخستین سند منتشر شده از سوی دولت، کمتر از 50 مورد پرداخت ذیل عنوان حقوق و مزایای مستمر قرار گرفته بود و حدود 300 مورد پرداخت نیز تحت عنوان سایر هزینه‌های اجتناب‌ناپذیر قرار داشت اما در ویرایش سند پرداخت‌های دولت، تعداد بیشتری سند افزوده شده که بخش قابل‌توجهی از آن مربوط به «حقوق و مزایای مستمر» است.
در سند فعلی که با فرمت PDF منتشر شده، بالغ‌بر هزار و 577 ردیف از پرداخت‌های دولت به دستگاه‌ها در 2 عنوان «حقوق و مزایای مستمر» و «سایر هزینه‌های اجتناب‌ناپذیر» به انتشار رسیده که رقم دقیق و تفکیک‌شده آنها به‌واسطه عدم قابلیت استخراج داده از این فایل PDF بسیار زمان‌بر است.
بر این اساس به نظر می‌رسد خزانه‌داری کل باید در ویرایش‌های بعدی سند یا انتشار سندهای مربوط به ماه‌های آینده، فایل پرداخت‌ها را با فرمتی منتشر کند که امکان استخراج اطلاعات از آن وجود داشته باشد.
کلان‌ترین مبالغ پرداختی دولت
بررسی اجمالی گزارش پرداخت‌های خزانه‌داری کل کشور در فروردین 97 نشان می‌دهد ارقام پرداختی به دستگاه‌های اجرایی از زیر یک میلیون تومان تا چند هزار میلیارد تومان در نوسان است و صندوق‌های بیمه در صدر بودجه‌خواران قرار گرفته‌اند.
در این گزارش، بالاترین رقم پرداختی به نام صندوق بازنشستگی کشوری ثبت شده است؛ صندوقی که بر اساس آخرین آمارها، یک‌میلیون و ۳۲۷ هزار و ۹۹۳ حقوق‌بگیر دارد و تعداد حق‌بیمه‌هایی که می‌گیرد، 90درصد این تعداد است. بر همین اساس صندوق بازنشستگی کشوری عملاً سال‌هاست قادر به پرداخت مستمری بازنشستگان خود از طریق دریافت حق بیمه نیست و دولت باید ماهانه مبالغ کلانی به آن بپردازد.
گزارش وزارت اقتصاد حاکی از این است که دولت در فروردین‌ماه به ازای هر بازنشسته یک‌میلیون و 807هزار تومان، جمعاً معادل 2هزار و 400میلیارد تومان به صندوق بازنشستگی کشوری پرداخته است.
همچنین سازمان تأمین اجتماعی نیروهای مسلح نیز در فروردین‌ماه تحت عنوان «سایر هزینه‌های اجتناب‌ناپذیر» حداقل 2هزار و 340میلیارد تومان از دولت بودجه گرفته و در جایگاه دوم بودجه خواری قرار گرفته است.
در این میان دستگاه‌های دیگری نیز هستند که ارقام درشتی از دولت پول گرفته‌اند اما استخراج دقیق اسامی آنها به دلیل ناکارآمدی فایل منتشر شده توسط خزانه‌داری بسیار وقت‌گیر بوده و امکان اشتباه در محاسبه آن نیز بالاست.
البته این نکته را نباید نادیده گرفت که با همین فایل اطلاعاتی ناقص، حساسیت جامعه در مورد بودجه‌های کلان برخی دستگاه‌ها که امسال در جریان انتشار لایحه بودجه توسط دولت خبرساز شده بود، دوچندان خواهد شد؛ مسئله‌ای که می‌تواند به مطالبه عمومی از دولت برای انتشار جزئیات بیشتر پرداخت‌ها منجر شود و کار را به‌جایی برساند که اطلاعات منتشرشده در این سامانه، اطلاعات کلیدی به‌ویژه محل هزینه‌کرد این مبالغ را نیز شامل شود.
دسترسی به فایل «گزارش جامع پرداخت های نقدی مرتبط با تخصیص فروردین ماه» از اینجا امکان‌پذیر است.