منطقا هر مکانیزم طبیعی و یا مصنوعی دارای یک چرخه عمر است. برحسب اینکه این مکانیزم در اصطکاک با چه عواملی قرارگیرد سرعت طی شدن این چرخه و از کار افتادن متفاوت خواهد بود.
دکتر بهروز محمدي- نماینده اتاق اراک در اتاق ایران
در مورد تکنولوژی نیز اکنون موارد High Tech دارای چرخه عمر (نیمهعمر) بسیار کوتاهی است زیرا سرعت سرسامآور نوآوریها به هیچ تکنولوژی مدرنی اجازه سپری کردن عمر خود را به صورتی که طراحی شده نمیدهد.
به گزارش نامه اتاق بازرگانی، برای صنایع مادر و سنگین نیز متأسفانه یا خوشبختانه تجهیزات مکمل با سرعت غیرقابل باوری تغییر کرده و فرآیند تولیدی که این تغییرات را جذب نکرده از چرخه تولید خارج مي سازند. هزینههاي سنگین قابل رقابت نبودن، سبب شده کشورهای پیشرفته صنعتی خود را از شر تکنولوژی غیرقابل رقابت رها کنند. مثالی که این روزها بحث و اختلافنظرهایی را سبب شده دقیقا مصداق ماشینی است که در همه زمینهها از گردونه رقابتپذیری خارج شده ولی مسئولین با صرف هزینههاي گزاف تلاش در زنده نگه داشتن آن دارند.
سؤال این است تا کی میتوان با پرداخت هزینههاي کارخانهای چون هپکو آن را زنده نگهداشت؟ و آیا هدف تنها زنده نگهداشتن است یا بهرهور ساختن؟ مگر منطق یک بنگاه اقتصادی بر این اساس نیست که بهرهوری خود بنگاه حداقل بقای آن را تضمین کند؟
جذب تسهیلات کارخانه برای نوسازی و توسعه، امیدی به بقا و جبران مافات خواهد داشت ولی پرداخت هزینه روزمره و حقوق پرسنل به عنوان «حمایت از اشتغال » تنها یک کابوس است. زیرا نه این هزینهها پایان میيپذیرد و نه آن تکنولوژی توان رقابتپذیری خواهد یافت.
باید بپذیریم بسیاری از صنایع به دلیل اینکه هرگز هزینه استهلاک در نظر گرفته شده در قانون تجارت صرف نوسازی آنها نشده، دیر یا زود بر اساس قانون آنتروپی/ زوال تدریجی، با چنین موقعیتی روبرو ميشوند. هر چند از نظر انساندوستی و حفظ آرامش جامعه این مسکن خوب به نظر ميرسد ولی واقعیت این است که نیازهای یک سیستم که در اثر عدم نوسازی در دوره مناسب عمر خود دچار آنتروپی شده است برای زنده ماندن پایانناپذیر است، در صورتیکه منابعی که ميتوان به عنوان مسکن در اختیار آن گذاشت محدود و پایانپذیر است.
اصلاً این کارخانه را در بودجه لحاظ کنیم و یک ردیف برای آن تعریف شود. سیستم دوم و سومی که همین روال غیرمنطقی را طی کرده است ميخواهیم به چه صورتی زنده نگه داریم؟ آیا اشتغال کارگران و متخصصانی که تجارب ارزشمندی دارند و ميتوانند به صورت اثربخش تولیدات قابل رقابتی را به بازار عرضه کنند درگیر صرفا تولید پرهزینه و غیراثربخش ساختن صحیح است؟
بهتر نیست این پرداختها که مسلما تنها برای «هپکو » نخواهد بود صرف استقرار سرمایهگذاریهایی شود که تأمین نیازهای داخل کشور را با قدرت رقابت و تکنولوژی مدرن میسر ميسازد؟ حتی اگر بخواهیم امسال «هپکو » را زنده نگه داریم باید سعی و همت جدی در بازسازی، نوسازی و توسعه تکنولوژی آن بنمايیم.
اگر کشور مسیر تلاشهاي اقتصادی خود را برای سوددهی معقول و تولید قراردهد و مسیرهای میان بر دلالی، قاچاق، رانت خواری و سفارش و سوءاستفاده از موقعیت را حذف کند، این صنعت و صنایع مشابه که متأسفانه اکثرا دچار آنتروپی شدهاند را ميشود نجات داد.