معاون توسعه مدیریت و منابع گمرک با اشاره به برنامه‌های نظارت بر ترانزیت کالا گفت: تشخیص اسکن کانتینرهای وارداتی به صورت سیستمی انجام خواهد شد.
علی رحیمیان با بیان اینکه تا پایان امسال آگهی مناقصه خرید 5 دستگاه ایکس‌ری خودرویی (سواری) منتشر خواهد شد، اظهار کرد: این آگهی صرفاً برای شرکت‌های داخلی است تا بتوانیم نقاط مرزی گمرکی که تردد مسافری دارد را پوشش دهیم.
معاون توسعه مدیریت و منابع گمرک بیان کرد: معتقدیم شرکت‌های داخلی می‌توانند ایکس‌ری خودرویی تولید کنند به همین دلیل آگهی آن برای حمایت از تولید داخل است.
رحیمیان در خصوص شرایط آگهی مناقصه گمرک برای خرید دستگاه ایکس‌ری اظهار داشت: این موضوع شرایط عمومی و اختصاصی دارد اگر هر کدام از آنها وجود نداشته باشد شرکت در مناقصه رد می‌شود. برگزاری مناقصه بر اساس قانون برای دستگاه‌های دولتی تعیین شده است. خدمات تدارک برای مناقصه باید در سایت دولتی مشخص شود و مدارک را طبق قرارداد و آگهی ارائه کنند.
این مقام مسئول خاطر نشان کرد: در نهایت پس از طی شدن فرآیندها بازگشایی پاکت پیشنهادات با حضور تمامی نمایندگان شرکت‌ها و سازمان بازرسی انجام می‌شود و در همان جلسه تصمیم گرفته خواهد شد.
معاون گمرک با بیان اینکه پس از تأیید شرایط عمومی وارد شرایط اختصاصی می‌شویم، تصریح کرد: در غیر این صورت اگر شرکت در مناقصه رد شود مشخصات فنی کالا و خدمت را اعلام می‌کنیم. برای شرکت‌های داخلی حداکثر امتیاز را در نظر می‌گیریم چون خط تولید یا نمونه قراردادی در خصوص ایکس‌ری وجود ندارد و اگر سخت‌گیری کنیم از همان ابتدا هیچ کدام شرایط حضور ندارند.
رحیمیان با اشاره به اینکه در برخی موارد شرکت‌های داخلی می‌خواهند تازه کار را شروع و دستگاه را تولید کنند، گفت: روش حمایت از این کار مناقصه نیست و جزو وظایف گمرک نیست.
وی افزود: ما سازمان دولتی هستیم و نمی‌توانیم قرارداد منعقد کنیم بلکه باید خدمت و کالا بخریم. نمی‌توانیم بابت پولی که می‌دهیم 5 سال دیگر دستگاه تحویل بگیریم. این کار وظیفه معاونت علمی فناوری ریاست جمهوری است که از شرکت‌های دانش‌بنیان حمایت کند تا بتوانند تولید داشته باشند.
وی خاطرنشان کرد: ماده 108 قانون برنامه ششم توسعه کمک کرده سرمایه گذاری خصوصی ایکس ری بخرد و بهره‌برداری کند تا گمرک و نیروی انتظامی از خدمت آنها بهره‌مند شوند که کمک به شرکت‌های داخلی خواهد بود.
به گفته رحیمیان، همه راه‌ها را برای حمایت از تولید و در عین حال رفع نیاز گمرک رفتیم و با وزارت دفاع قرارداد 5 دستگاه ایکس‌ری منعقد شد. ایکس‌ری کانتینری است که قرار بود 2 دستگاه در گمرک بازرگان نصب شود. تفاهم‌نامه با سازمان انرژی‌های اتمی بسته شد تا حمایت‌های لازم صورت بگیرد و یک دستگاه کانتینری سال آینده خواهند داد.
وی در مورد جزئیات ۲ دستگاه ایکس‌ری خریداری شده کامیونی گفت: این دستگاه‌ها دو حالته بوده و می‌تواند بر اساس نیاز گمرک برحسب سرعت و زمان تنظیم شود. درباره بندرعباس جو خاصی حاکم شد به همین علت گمرک دو دستگاه ایکس‌ری پرسرعت خریداری کرد که در دنیا جدید است تا وضعیت گمرک شهید رجایی ساماندهی شود. در عین حال نیاز گمرک بیش از این مقدار است به همین علت به شرکت‌ها و دستگاه‌های داخلی همکاری خواهیم کرد.
معاون گمرک با اشاره به اینکه امسال ۳ دستگاه خارجی بیشتر خرید نکردیم، گفت: دستگاه‌های مسافری که خریداری شده تصاویر سه‌بعدی ارائه می‌دهد و در گمرکات استفاده می‌شود.
وی خاطرنشان کرد: دستگاه‌های پرسرعت جدید خریداری شده نسل جدید است و قابلیت ارتقا دارند که تصاویر آنها دوبعدی است. دستگاه‌های سه‌بعدی فقط در اختیار آمریکایی‌ها است.
وی در پاسخ به سؤال که آیا این دستگاه‌ها امکان تشخیص درست و ساده برای جلوگیری از تخلفات می‌دهد یا خیر، بیان داشت: دستگاه‌های ایکس‌ری که وجود دارد همه قدیمی است و به کاربر آن بستگی دارد و بر اساس تجربه کالا بررسی می‌شود. در گمرک لطف‌آباد 536 کیلوگرم هروئین کشف شد که بر اساس تشخیص کاربر صورت گرفت چون جاسازی آنقدر هنرمندانه و با ظرافت بود که نمی‌شد تشخیص داد.
وی افزود: در نسل جدید دستگاه‌های اسکن پیشرفت‌هایی حاصل شده است. میلیون‌ها نوع کالا وجود دارد و حتی با دستگاه‌ها نمی‌توان آنها را تشخیص داد چون قدیمی است.
رحیمیان در مورد کالاهای ترانزیتی گفت: در حال برنامه‌ریزی برای اتصال تصاویر اسکن کانتینرهای ترانزیتی هستیم که در مبدأ ورود و خروج از کشور مقایسه تصویری صورت بگیرد. مثلا کانتینر ترانزیتی از مبدا بندرعباس به مقصد دوغارون حرکت می‌کند؛ اسکن ورود با خروج تطبیق داده می‌شود که به صورت سیستمی انجام خواهد شد. فکر می‌کنیم تا پایان سال اجرایی شده و تصاویر ایکس‌ری‌ها به سامانه جامع امور گمرکی متصل می‌شود.
این مقام مسئول با تاکید بر اینکه مرکز مانیتورینگ برای نظارت بیشتر بر تصاویر اسکن شده کالاها در تهران راه‌اندازی می‌شود، بیان داشت: در این مدل طراحی شده تمامی تصاویر اسکن شده از کانتینرها در گمرکات کشور علاوه به رصد و نظارت در همان گمرکات، در تهران نیز کنترل صورت خواهد شد.
وی در پاسخ به این سوال که هنوز عامل انسانی نقش تعیین‌کننده در گمرک دارد مثلاً احتمال دارد تصاویر اسکن شده روی سامانه بارگذاری نشود یا از خلاءها در جهت کارهای غیرقانونی بهره‌برداری شود، تصریح کرد: لایه‌های بازرسی را زیاد می‌کنیم و با مانیتورینگ تصاویر اسکن کنترل و نظارت را افزایش می‌دهیم تا خود کنترلی صورت بگیرد و به هر دلیلی ایراد رفع نشد نفر دوم یا سوم، نظارت می‌کنند.
معاون گمرک یادآور شد: یکی از برنامه‌ریزی‌ها و هدف‌هایی که دنبال می‌کنیم این است که تشخیص اینکه چه کالاهایی در گمرک اسکن و ایکس‌ری شود را به سامانه آنالیز و تشخیص دهد.
این مقام مسئول یکی دیگر از اقدامات در حال اجرا را، نصب پلمب RFID برای کانتینرهای ترانزیتی دانست و گفت: با همکاری نیروی انتظامی زنجیره‌‌ای از اقدامات کنترلی در حال انجام است تا سامانه جامع گمرکی به حداکثر مطلوبیت برسد.