طهماسب مظاهری در مناظره‌ای که با عنوان روابط اقتصادی ایران و کشورهای جهان سوم، صدقه یا سرمایه‌گذاری برگزار شد با اشاره به اینکه روابط اقتصادی ایران و کشورهای جهان سوم بعد از جنگ آغاز شد ادامه داد: در اوایل انقلاب و در زمان جنگ به دلیل مسئولیت‌های متفاوت دولت روابط اقتصادی با کشورهای دیگر برقرار نشد، اما پس از آن و با شروع دولت هاشمی مفهوم تعامل اقتصادی گسترش یافت و پس از آن در دولت اصلاحات ادامه یافت. اما در دولت قبل نظم این فعالیت به هم ریخت و تبدیل به کشوری شدیم که احساس می‌کرد دارای منابع پایان‌ناپذیر است و در سفرهای دولتی به کشورهای دیگر قول کمک‌های بلاعوض می‌داد.
وی در همین رابطه افزود: روابط ما و کشورهای دیگر شامل سه طبقه می‌شود. نوع اول کشورهایی هستند که روابط سیاسی خوبی با آن‌ها برقرار کرده‌ایم و وضعیت اقتصادی خوبی نیز دارند. نوع دوم کشورهایی هستند که روابط سیاسی خوبی با آن‌ها داریم اما وضعیت اقتصادی مناسبی ندارند و کشورهای نوع سوم کشورهایی هستند که نه روابط مناسب سیاسی و نه وضعیت اقتصادی مناسبی دارند. در مورد کشورهای نوع سوم چاره‌ای اندیشیده نشده است که با استفاده از ابزارهای اقتصادی، مناسبات سیاسی برقرار شود.
رئیس سابق بانک مرکزی در همین رابطه افزود: اما در کشورهای نوع دوم که روابط سیاسی خوبی داریم، اما این کشورها از نظر اقتصادی در وضعیت نامناسبی قرار ندارند این انتظار به وجود می‌آید که کمک‌های بلاعوض به آن‌ها بشود اما برای مثال در سفر اخیر وزیر امور خارجه به یکی از کشورهای آفریقایی یکی از موضوعاتی که مورد مطالبه آن‌ها بود احداث ساختمان وزارت خارجه و پارلمانی این کشور بود که قول آن در زمان دولت قبل داده شده بود. از این دست مطالبات به خاطر وعده‌های دولت قبل زیاد است و همین مطالبات انجام نشده باعث شده روابط سیاسی که پیش از این خوب بود تیره‌تر شود.
وی با اشاره به اینکه بعضی از کمک‌های بلاعوضی که در دولت قبل پرداخت شده است دارای مکانیزم مناسبی برای بازپرداخت نیست، ادامه داد: بعضی از این قراردادها در عالم دوستی پرداخت شده‌اند مانند وامی که دارای رقم زیادی بود و به تانزانیا پرداخت شد در قالب یک قرارداد ساده و یک صفحه‌ای بود و از این نوع موارد زیاد است. در زمان دولت قبل چهل میلیون دلار برای ساخت تونل انزاب به کشور تاجیکستان پرداخت شد و در زمان افتتاح آن، رئیس‌جمهور پیشین با بیان اینکه احداث این تونل هدیه‌ای از طرف ملت ایران به مردم تاجیکستان بوده است باعث شد دولت تاجیکستان همین سخنان را مبنا قرار دهد و پس از آن پولی برای بازپرداخت ندهد.
مظاهری با اشاره به اینکه قراردادهای اقتصادی اکنون باید در قالب قراردادهای پیمانکاری بسته شود ادامه داد: اکثر کشورهایی که با ایران روابط سیاسی خوبی دارند به صنایعی نیاز دارند که ما دانش فنی و اجرایی برای آن را داریم که باید از آن استفاده کنیم اما در سرمایه‌گذاری‌ها ابزار پشتیبانی قدرتمندی برای حمایت از سرمایه‌گذاران از طرف دولت طراحی نشده است.
وی در همین رابطه افزود: صندوق ضمانت صادرات که تنها موسسه ایران است که وظیفه پوشش بیمه‌ای مقابل ریسک‌های سیاسی را برای سرمایه‌گذاران انجام می‌دهد نیز نتوانسته به طور کامل وظیفه خود را انجام دهد.
حجت‌الاسلام و المسلمین مصباحی مقدم، رئیس سابق کمیسیون اقتصادی مجلس نیز با اشاره به اینکه در سال‌های ۱۳۵۲ و ۱۳۵۳ با جهش قیمت نفت بحث کمک به کشورهای فقیر توسط کشورهای ثروتمندتر شد، ادامه داد: کشورهای نفتی ثروتمندتر به دلیل حمایت کشورهای فقیر مقابل قیمت نفت به مصرف خانگی و مصرف صنعتی آن را با مشکل مواجه کرده بود قول کمک دادند. پس از انقلاب و با عضویت ایران در سازمان کنفرانس اسلامی نیز صندوقی زیرمجموعه این سازمان به وجود آمد برای کمک به کشورهای فقیرتر که تأمین‌کننده آن کشورهای نفتی ثروتمند اسلامی بودند.
وی در همین رابطه ادامه داد: کمک‌های کشورهای غربی به کشورهای فقیرتر اکثراً منفعت‌طلبانه است، اما اکثر کمک‌های کشورهای اسلامی خیرخواهانه است. اما همزمان نفت‌طلبانه نیز است و گاهی این کمک‌ها ابزاری برای خریدن سردمداران کشورها و وام‌دار کردن این کشورها شده تا در میان آن‌ها برای خود هوادار ایجاد کنند.
مصباحی مقدم با اشاره به کمک‌های ایران به سوریه گفت: اراده استکبار جهانی و صهیونیسم خواستار کاهش یا قطع رابطه ایران و سوریه بود تا سوریه از محور مقاومت مقابل صهیونیسم جدا شود که به دنبال آن رابطه ایران با حزب‌الله لبنان قطع می‌شد و به همین دلیل دولت سوریه را تحت فشار قرار دادند، اما این خواسته توسط دولت سوریه پذیرفته نشد. به دلیل نگرانی که در صورت حمایت نشدن سوریه در مقابل فشار جهانی برای ما ایجاد می‌شود کمک‌هایی به دولت این کشور می‌شود تا پایدار بماند.
وی با اشاره به کمک‌های پیش از انقلاب به کشورهای مختلف گفت: قبل از انقلاب به کشورهایی کمک‌های مالی می‌شد که مکانیزم مناسبی برای بازپرداخت آن طراحی نشده بود مانند اردن و اکوادور. این کمک‌ها به کشورهای فقیر محدود نمی‌شود و ما حتی در کشورهایی مانند اسرائیل، مصر، آلمان و فرانسه نیز سرمایه‌گذاری کردیم، اما با توجه به وجود نداشتن مکانیزم بازپرداخت مناسب هنوز نتوانسته‌ایم آن‌ها را پس بگیریم.
مصباحی مقدم در رابطه با کمک‌های ایران به کشورهای منطقه ادامه داد: قسمتی از بودجه مربوط به کمک‌های خارجی است که کمک بیش از آن مقدار به کشورهای دیگر مستلزم مصوبه مجلس است.