انتقال واحدهای صنفی و تولیدی پوشاک به شهرک‌های صنعتی موضوعی است که سال‌ها در حال پیگیری بود اما بنا به دلایل موجه و غیرموجه این اتفاق نیفتاد تا اینکه ساختمان پلاسکو که محل اصلی فعالیت تولیدکنندگان پوشاک بود با آتش‌سوزی و سپس ریزش ساختمان، مواجه و محل کسب‌وکار بیش از ۵۶۰ تولیدکننده صنعت پوشاک ایران بر سرشان آوار شد.
بنابراین باید تلاش کرد که این افراد به دنیای تولید بازگردند. در گام نخست مسئولان به دنبال مکانی برای اسکان موقت کسبه پلاسکو هستند اما باید برای آنان چاره اندیشی قطعی شود به همین دلیل اخباری از احداث دوباره پلاسکو از سوی مسئولان و تصمیم‌گیران مطرح شده است.
باتوجه به اینکه طرح انتقال واحدهای صنفی به شهرک‌های صنعتی از مدت‌ها قبل مطرح بوده، آیا نمی‌توان از این فرصت بهره کافی را برد و هزینه‌هایی که قرار است صرف احداث دوباره پلاسکو آن هم در مرکز شهر شود را برای ساخت شهرک صنعتی پوشاک در اطراف استان تهران استفاده کرد تا از یک‌سو قانون خروج صنوف از شهرها اجرایی شود و از سوی دیگر امکان بروز دوباره حادثه در مناطق مسکونی و شهری ایجاد نشود؟
غلامرضا سلیمانی معاون سازمان صنایع کوچک و شهرک‌های صنعتی ایران درباره سرنوشت انتقال واحدهای صنفی و تولیدی پوشاک به شهرک‌های صنعتی و احداث شهرک صنعتی پوشاک به خبرنگار صمت می‌گوید: برای راه‌اندازی شهرک پوشاک در نزدیکی فرودگاه امام خمینی(ره) زمینی به مساحت ۱۹۶ هکتار خریداری شده و با توجه به اینکه پیش از این، کاربری آن چاپ و نشر بوده برای ساماندهی شهرک پوشاک به دنبال دریافت مجوزهای لازم برای تغییر کاربری آن بوده‌ایم.
وی با بیان اینکه تولیدکنندگان شهرک شمس‌آباد نگران چاه‌های آب برای ادامه چرخه تولید بوده‌اند می‌گوید: با توجه به نزدیکی شهرک شمس آباد به شهرک پوشاک، نگرانی برای تامین آب مورد نیاز در چرخه تولید شهرک شمس‌آباد وجود داشت که در این زمینه به توافق رسیده‌ایم.
معاون سازمان صنایع کوچک و شهرک‌های صنعتی ایران، نگرانی تولیدکنندگان شهرک شمس آباد برای کمبود آبی است که قرار بود در چرخه تولید مشترک بین شهرک صنعتی پوشاک و این شهرک قرار بگیرد که با امضای توافقنامه‌ای چاه‌های آب این دو از هم جدا شدند.
وی در بخش دیگری از سخنانش تاکید کرد: تصمیم بر این است که زنجیره پوشاکی در این شهرک شکل بگیرد که اگر مسافر یا گردشگر خارجی وارد این شهرک شد بتواند تمامی نیازهای خود را در این شهرک تامین کند. سلیمانی در پاسخ به پرسشی مبنی‌بر اینکه امروز راه‌اندازی این شهرک در چه مرحله‌ای است، تصریح می‌کند: برای راه‌اندازی شهرک پوشاک، تفاهمنامه‌ای با انجمن پوشاک ایران امضا کردیم که به دنبال آن، انجمن موظف شد طرح راه‌اندازی این شهرک و نیاز پوشاکی را بررسی کند و در صورت نهایی شدن، تصمیم‌گیری‌های لازم اتخاذ شود.
به گفته وی، این طرح بر مبنای زنجیره ارزش، طراحی شده و بر مبنای تعامل معاونت فنی سازمان صنایع کوچک و شهرک‌های صنعتی ایران و انجمن پوشاک ایران بوده است. معاون سازمان صنایع کوچک و شهرک‌های صنعتی ایران با اشاره به اینکه طرح مورد نظر، تهیه شده و نقشه کسب‌وکار این شهرک، نگاشته شده است می‌افزاید: بنا بر این است که زمین در این شهرک به فروش نرسد و فقط کارخانه‌ها یا سوله‌ها به متقاضیانی که ثبت‌نام کرده‌اند، فروخته شود.
سلیمانی با بیان اینکه در حال برنامه‌ریزی برای فعالیت ۳۴۳ کارخانه در شهرک صنعتی پوشاک هستیم، ادامه می‌دهد: برای احداث این کارخانه‌ها به ۳۰۰۰ میلیارد تومان اعتبار نیازمندیم که برای تامین این اعتبار به دنبال اخذ مجوز از وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی برای راه‌اندازی شرکت تعاونی و دریافت اعتبار از صندوق توسعه ملی و بانک توسعه تعاون هستیم.
به گفته سلیمانی، برای تامین این اعتبار نیز به دنبال سرمایه‌گذار بوده‌ایم تا زودتر این اعتبار تامین شود و درگیر بروکراسی اداری نشویم. معاون سازمان صنایع کوچک و شهرک‌های صنعتی ایران در پاسخ به پرسشی مبنی بر اینکه به ظاهر، تصمیم به بازسازی پلاسکو گرفته شده است و در صورت چنین اتفاقی وضعیت انتقال اصناف به شهرک‌های صنعتی را چطور ارزیابی می‌کنید یادآور می‌شود: قرار نیست همه تولیدکنندگان پوشاک به شهرک‌های صنعتی منتقل شوند ولی اصناف و تولیدکنندگان پوشاک خرد نیاز به سایت جداگانه دارند.
در واقع اگر قرار است اصناف ساماندهی شوند باید در اطراف تهران و در شهرک‌های صنعتی این اتفاق بیفتد. وی می‌افزاید: باید شهرداری زمین‌هایی در اختیار اصناف قرار دهد که برای تغییر کاربری نیاز به هزینه‌های زیادی نداشته باشد همچنین برای حمایت از اصناف، شهرک‌های صنفی خاص طراحی شود زیرا تولیدکنندگان بسیاری در سطح شهر پراکنده‌اند و همین موضوع تاثیر مهمی در قیمت تمام‌شده کالا دارد اما اگر این انتقال انجام شود نه‌تنها هزینه‌ها کاهش می‌یابد بلکه می‌توان آموزش‌های مشترک داد و اگر هم مشکلی پیش آمد نگرانی برای تردد و آسیب مردم در مرکز شهر وجود نخواهد داشت.
شهرداری؛ عامل اصلی انتقال اصناف به شهرک‌های صنعتی
علی فاضلی رییس اتاق اصناف ایران، ضمن تایید سخنان و اظهارات معاون سازمان صنایع کوچک و شهرک‌های صنعتی ایران با اشاره به اینکه باید شهرداری‌ها برای انتقال اصناف کوچک و متوسط به خارج از شهر تسهیلات لازم را ارائه کنند می‌گوید: شهرداری‌ها براساس قانون (بند ۲۰ ماده ۵۵ قانون شهرداری)، مکلف هستند تسهیلاتی را برای خروج واحدها از شهرها و انتقال آنها به شهرک‌ها ارائه کنند.
وی به ساماندهی بنگاه‌ها در شهرک‌های صنعتی تاکید کرده و می‌افزاید: ما باید بپذیریم که نباید بنگاه‌های کوچک و متوسط را همزمان با صنایع بزرگ ببینیم و باید تولیدات انبوه در هر صنعتی بر پایه صنایع کوچک و متوسط در حاشیه شهرها باشد.
فاضلی قانون انتقال واحدهای تولیدی به شهرک‌های صنعتی را مربوط به سال‌های دور دانسته و می‌گوید: واحدهای تولیدی بیش از ۲۰ سال است با آن درگیر هستند. اتاق اصناف ایران برای تامین زیرساخت‌های شهرک‌های صنعتی و تولیدی در سال‌های اخیر تلاش‌های بسیاری کرده و اگرچه واحدهای تولیدی بسیاری در شهرک‌های صنعتی مستقر هستند اما درباره پوشاک، هنوز این انتقال به معنای واقعی انجام نشده است.
وی در پاسخ به این پرسش که اخباری مبنی بر تعامل سپاه برای ساخت ساختمان پلاسکو به گوش می‌رسد در حالی که صاحب‌نظران معتقدند باید اصناف به خارج از شهر یا شهرک‌های صنعتی منتقل شوند می‌گوید: ساخت ساختمان از سوی سپاه امری است که به بنیاد مستضعفان مربوط می‌شود زیرا بنیاد مستضعفان مالک پلاسکو بوده و اعلام کرده است تا دو سال آینده این ساختمان ساخته خواهد شد در نتیجه شاید بخواهد در قالب مناقصه‌ای ساخت آن را آغاز کند و یکی از شرکت‌های سازنده آن مربوط به سپاه باشد. این موضوع را باید مسئولان بنیاد مستضعفان تایید کنند.
رییس اتاق اصناف ایران در ادامه می‌افزاید: با انتقال اصناف به شهرک‌های صنعتی بسیار موافق هستم اما هنوز هیچ شهرکی برای انتقال اصناف پوشاک ساخته نشده است. وی در پاسخ به این پرسش که چطور با انتقال اصناف موافق است اما پلاسکو که مرجع تولید پوشاک بوده با هزینه قابل تاملی دوباره ساخته می‌شود یادآور می‌شود: پلاسکو مرجع توزیع بوده اگرچه واحدهای تولیدی در آن حضور داشتند اما فقط توزیع پوشاک از آنجا انجام می‌شده است.
فاضلی همچنین خسارت پلاسکو را ۱۵۰۰ میلیارد تومان عنوان کرده و می‌افزاید: با انتقال واحدهای تولیدی پوشاک به شهرک‌های صنعتی، کمتر شاهد چنین اتفاقاتی خواهیم بود. رییس اتاق اصناف ایران در ادامه، با اشاره به اینکه تدابیر خوبی برای رفع مشکل کسبه اندیشیده‌ایم اضافه می‌کند: ۴ نقطه برای راه‌اندازی کسب‌وکار واحدهای صنفی پلاسکو در نظر گرفته شده و ساماندهی این صنوف در مکانی مناسب در اولویت کاری اتاق اصناف ایران قرار گرفته است.
کلام آخر
آتش‌سوزی و سپس ریزش پلاسکو، موضوع انتقال اصناف به شهرک‌های صنعتی را دوباره زنده کرد؛ موضوعی که قانون است اما درباره پوشاک هنوز جنبه اجرایی به خود نگرفته و آنگونه که مسئولان می‌گویند احداث شهرک صنعتی پوشاک هنوز در پیچ و خم بروکراسی اداری مانده است.
شاید اگر واحدهای تولیدی کوچک و متوسط به حاشیه شهر منتقل شوند کمتر شاهد اتفاقات این چنینی باشیم زیرا این حادثه محدود به پلاسکو نمی‌شود. واحدهای تولیدی بسیاری در تهران فعال هستند که به علت دارا بودن مواد آتش‌زا می‌توانند خطرآفرین باشند. امید است به زودی مسئولان مربوط برای انتقال جدی اصناف به‌ویژه صنعت پوشاک تلاش‌های جدی‌تری را دنبال کنند.