به مناسبت روز ملی صادرات، ویژه نامه روزنامه صمت به مناسبت روز ملی صادرات گفت‌وگویی داشت با مهندس سید شجاع‌الدین امامی رئوف، دبیر انجمن صنایع نساجی ایران، درباره وضعیت کنونی صادرات، چالش‌های پیش‌رو و چشم‌انداز بازارهای هدف. او ضمن اشاره به ظرفیت‌های گسترده تولید داخلی، مهم‌ترین موانع توسعه صادرات را سیاست‌های چندنرخی ارزی و محدودیت‌های بین‌المللی برشمرد و بر ضرورت حمایت دولت از صادرکنندگان و تسهیل تصمیم‌گیری‌های بخش خصوصی تأکید کرد.
جناب آقای مهندس امامی، ارزیابی شما از وضعیت کنونی صادرات در صنعت نساجی ایران چیست؟
امامی رئوف دبیر انجمن صنایع نساجی گفتند که صنعت نساجی ایران یکی از قدیمی‌ترین و گسترده‌ترین زنجیره‌های ارزش تولید در دنیا است و ما در کشور نیز این ظرفیت را با تولید الیاف، گرانول پلی‌استر و پلی‌پروپیلن، نخ، منسوجات بافته و نبافته، پارچه، پوشاک، کالای خواب، فرش، موکت و کف‌پوش داریم. سرمایه‌گذاری‌های بخش خصوصی در این حوزه کم‌نظیر است و باعث شده زنجیره ارزش نساجی در کشور تقریباً به‌صورت کامل داخلی باشد.
بخش عمده صادرات ما شامل فرش ماشینی، موکت و کف‌پوش است و بیش از نیمی از ارزش صادرات صنعت نساجی را تشکیل می‌دهد.
مهم‌ترین چالش‌های پیش‌روی صادرکنندگان چیست؟
مهندس امامی رئوف ادامه داداند بزرگ‌ترین مانع صادرکنندگان نساجی، چندنرخی بودن ارز و مشکلات رفع تعهد ارزی است. فاصله بین نرخ مبادله‌ای و نرخ آزاد ارز باعث شده صادرکنندگان رغبت کمتری برای صادرات داشته باشند. علاوه بر این، محدودیت‌های نقل و انتقال بانکی و مالی بین‌المللی و مشکلات حمل و نقل و بیمه بین‌الملل نیز بر کاهش صادرات اثرگذار بوده است.
وضعیت تأمین مواد اولیه چگونه است؟
وی افزود، خوشبختانه بخش عمده مواد اولیه از داخل تأمین می‌شود و شرکت‌های بزرگ نساجی کشور توان تامین با کیفیت و قیمت مناسب را دارند. با این حال، برخی مواد پایه مانند گرانول پلی‌استر، پروپیلن و الیاف پنبه و ویسکوز نیاز به واردات دارند. در این زمینه انتظار داریم دولت تخصیص ارز برای واردات مواد اولیه کلیدی را در اولویت قرار دهد تا تولیدکنندگان بتوانند بدون مشکل فعالیت کنند.
مهم‌ترین مقاصد صادراتی و فرصت‌های توسعه بازار چیست؟
مهندس امامی افزودند، عمده صادرات ما به کشورهایی مانند عراق، افغانستان و پاکستان انجام می‌شود. محدودیت‌های بین‌المللی و تحریم‌ها شناسایی بازارهای جدید را دشوار کرده است، اما با برنامه‌ریزی دقیق سیاست‌های تجاری و فعال‌سازی رایزن‌های بازرگانی و مراکز تجاری، می‌توانیم بازارهای صادراتی جدیدی ایجاد کنیم.
نقش کیفیت، برندینگ و طراحی در افزایش قدرت رقابتی محصولات نساجی ایرانی چقدر است؟
ایشان اشاره کرد، هنر و اصالت ایرانی در فرش و موکت از مزیت‌های رقابتی ما است. طراحی‌ها و نقشه‌های ایرانی نه‌تنها در داخل بلکه در بازارهای جهانی هم شناخته شده هستند و حتی کشورهای دیگر از آن‌ها الگوبرداری می‌کنند. حدود ۳۵۰ میلیون دلار از مجموع ۶۰۰ میلیون دلار صادرات نساجی مربوط به فرش، موکت و کف‌پوش است و بیش از نیمی از ارزش صادرات را تشکیل می‌دهد. پوشاک نیز با ظرفیت طراحی و برندینگ مناسب می‌تواند سهم بیشتری در بازارهای منطقه و کشورهای اسلامی داشته باشد.
انجمن صنایع نساجی ایران چه اقداماتی برای حمایت از اعضا انجام داده است؟
دبیر انجمن نساجی گفتند که مهم‌ترین محور اقدامات ما حضور فعال در نمایشگاه‌های بین‌المللی، توسعه بازاریابی بین‌المللی، تدوین جزوات آماری و پژوهشی برای بازارهای همسایه و برگزاری دوره‌های آموزشی بوده است. همچنین با رایزنی با سازمان توسعه تجارت و وزارت صمت تلاش کرده‌ایم فرایند صادرات واحدهای عضو انجمن تسهیل شود. با وجود این، حمایت‌های دولتی هنوز کافی نیست و جای کار بیشتری دارد.
در شرایط تحریم‌ها و محدودیت‌های بین‌المللی، چگونه می‌توان مسیر صادرات را تقویت کرد؟
وی افزود، مهم‌ترین موضوع، کاهش تنش‌ها و گسترش مراودات با کشورهای مختلف است. سیاست‌های دولت در حوزه بین‌الملل باید به گونه‌ای باشد که واحدهای تولیدی و صنعتی بتوانند چابک‌تر و منعطف‌تر عمل کنند. شناسایی به موقع مشکلات، تصویب قوانین لازم و تسهیل مقررات، حتی در شرایط بحران و فورس ماژور، اهمیت بالایی دارد. نهادهایی مانند ستاد جنگی می‌توانند با سرعت عمل بالاتر تصمیم‌گیری کنند تا بخش خصوصی دچار وقفه نشود.
انتظارات شما از دولت و نهادهای مرتبط چیست؟
مهندس امامی رئوف توضیح داداند،انتظار اصلی ما اجرای قوانین موجود است، به ویژه قانون بهبود محیط کسب و کار که حمایت از بخش خصوصی را تضمین می‌کند و بر مشارکت فعال بخش خصوصی در تصمیم‌گیری‌ها تأکید دارد. علاوه بر این، در شرایط فعلی که تحریم‌ها و مکانیزم ماشه محدودیت ایجاد کرده‌اند، دولت باید با اولویت‌بندی و تاخیر در زمان‌بندی اجرای برخی مقررات، امکان عملکرد سریع و چابک واحدهای تولیدی را فراهم کند.
پیام شما به صادرکنندگان فعال در صنعت نساجی چیست؟
مهندس امامی رئوف دبیر انجمن صنعت نساجی ایران ذر آخر افزودند که همواره باید با امید و انگیزه به آینده نگاه کنیم. علی‌رغم مشکلات و محدودیت‌های موجود، روزهای خوبی در انتظار صنعت نساجی کشور است. با تلاش و همت بیشتر، پتانسیل‌های فنی، دانشی و نیروی انسانی متخصص کشور را به کار خواهیم گرفت و به جایگاه واقعی خود در اقتصاد و تجارت بین‌الملل خواهیم رسید.