پایان اقتصاد دستوری و آغاز توسعه صنعتی ازبکستان

سمائیان اعلام کرد: در حال حاضر ازبکستان از کشور صادرکننده پنبه به صادرکننده نخ تبدیل شده است و در آینده نزدیک به‌عنوان صادرکننده پارچه و در گام بعدی پوشاک شناخته خواهد شد. 

وی در مورد جلسه اخیر هیئت مدیره انجمن صنایع نساجی ایران با رئیس انجمن صنایع نساجی ازبکستان ابراز داشت: مسأله‌ مهمی که مورد اشاره ایشان قرار گرفت، تمایل و اراده چشمگیر حاکمیت این کشور جهت افزایش سرمایه، استفاده حداکثری از مزیت‌های نسبی و کارآفرینی در صنعت نساجی بود.

دبير کارگروه رنگرزي، چاپ و تکميل انجمن صنایع نساجی ایران ادامه داد: تا سال 2016 که اسلام کریم‌‌اف رئیس جمهور ازبکستان بود، از نیروی کار اجباری جهت برداشت پنبه استفاده می‌شد به طوری‌که تمام دانش‌آموزان، دانشجویان، مهندسین، کارمندان دولت و ... موظف بودند در فصل برداشت پنبه راهی مزارع کشاورزی شوند و برخلاف میل خود مانند کارگران ساده مشغول کار شوند، پلیس هم به دقت عملکرد آنان را تحت کنترل قرار می‌داد و در صورت بروز کوچک‌ترین تخلف، افراد از مزیت‌های اجتماعی محروم می‌شدند. همین موضوع تحریم‌های گسترده ازبکستان را در پی داشت و سال‌های متمادی هیچ کشوری از آن پنبه نمی‌خرید اما پس از فوت کریم‌اف و آغاز ریاست جمهوری شوکت میر‌ضیائف، ازبکستان تغییر و تحولات شگرفی را تجربه کرد.

به گفته سمائیان، اولین اقدام میر ضیائف در راستای رفع تحریم‌های جهانی ازبکستان، حذف نظام کار اجباری و رعایت مسائل مربوط به حقوق بشر بود و امروزه این کشور می‌تواند با دنیای آزاد تعامل تجاری، صنعتی و اقتصادی داشته باشد اگرچه هنوز بخش عمده‌ای از صادرات ازبکستان به روسیه انجام می‌گیرد ولی این روند در حال تغییر و به سمت اروپا در حال چرخش است.

دبير کارگروه رنگرزي، چاپ و تکميل انجمن صنایع نساجی ایران  یادآور شد: به نظر می‌رسد تصمیم و اراده حاکمیت ازبکستان، اصلاح امور و افزایش قدرت خرید و رفاه اجتماعی مردم است و به تبع آن سیاست‌های توسعه تجارت نیز در راستای منافع ملی مدنظر قرار می‌گیرد. برای مثال دولت صادرات پنبه خام در سال 2020 را متوقف کرد و حجم تولید و صادرات پارچه ازبکستان به اندازه‌ای افزایش یافته که نیازمند واردات پنبه از تاجیکستان و قرقیزستان هستند و با تداوم این روند به یکی از قطب‌های مهم صنایع نساجی و پوشاک دنیا تبدیل می‌شوند.

وی با اعلام این مطلب که رشد و توسعه صنعتی ازبکستان طی 5-6 سال اخیر اتفاق افتاده و دولتمردان توانستند جهت اقتصاد کشور و آینده مردم را به نحواحسن تغییر دهند؛ اذعان داشت: با کشورهای همسایه و غیرهمسایه روابط تجاری خوبی برقرار کرده‌اند و ارزش صادرات محصولات این کشور به روسیه 953 میلیون، چین 650 میلیون، ترکیه 516 میلیون، قرقیزستان 409 میلیون و ایران 139 میلیون دلار می‌باشد. (البته سهم ایران به 50-60 میلیون دلار کاهش یافته است.)

دبير کارگروه رنگرزي، چاپ و تکميل انجمن صنایع نساجی ایران، سیاست اقتصادی ازبکستان را در حال تغییر از نظام دستوری به نظام مردم‌ محور دانست و افزود: همین موضوع باعث جلب توجه بازارهای جهانی نسبت به ازبکستان و افزایش سرمایه‌گذاری خارجی شده است.

وی گفت: اعطای مشوق‌ها و یارانه‌های دولتی به تولیدکنندگان و صنعتگران ازبکستان در جهت توسعه سرمایه‌گذاری و پیشرفت صنعت نساجی است. هرچند اختصاص یارانه به واحدهای ریسندگی نسبت به چندسال گذشته کمتر شده اما دولت پیرامون سرمایه‌گذاری در بخش ریسندگی دخالت نمی‌کند و تمام امور را به تشخیص و صلاحدید سرمایه‌گذاران و تولیدکنندگان بخش خصوصی سپرده کرده است. از سوی دیگر طبق گفته رئیس انجمن صنایع نساجی ازبکستان، سرمایه‌گذار باید 30 درصد سرمایه را به راه‌اندازی کارخانه اختصاص دهد و 70 درصد مابقی از طریق وام‌های بانکی تأمین می‌شود( البته دولت برای تشویق برخی رشته‌های صنعتی وام 5 درصدی بلاعوض اختصاص می‌دهد.)

سمائیان، تک‌نرخی بودن ارز را عامل بسیار مهمی در توسعه صنعتی ازبکستان دانست و گفت: دولتمردان تصمیم دارند فساد مالی و اقتصادی را در کشور خود را از بین ببرند زیرا اولین و بدیهی‌ترین نشانه وجود فساد در اقتصاد یک کشور، دو نرخی بودن نرخ ارز و مقاومت مافیای رانت‌خوار برای جلوگیری از تک‌نرخی شدن ارز خارجی است.

دبير کارگروه رنگرزي، چاپ و تکميل انجمن صنایع نساجی ایران  خاطرنشان کرد: صنعت و اقتصاد ایران گرفتارتر و ضعیف‌تر از روز گذشته می‌شود و نظام دستوری خواسته‌های خود را در ابعاد گسترده‌تر و بیشتر به اقتصاد و مردم تحمیل می‌کند، نه تنها همت و اراده‌ای برای توسعه صنعتی و اصلاح امور در کشور ما مشاهده نمی‌شود بلکه شاهد تصمیم‌گیری‌هایی برخلاف جهت توسعه و پیشرفت هستیم. متأسفانه هیچ چشم‌انداز مثبتی به چشم نمی‌خورد و تمام جلسات و تصمیمات به نام رفع مشکلات برگزار اما در جهت عکس آن عمل می‌شود!

وی ابراز داشت: ازبکستان نمونه بسیارخوبی است تا بدانیم اگر اراده واقعی جهت توسعه صنعتی، کاهش تورم و جذب سرمایه‌گذاری وجود داشته باشد؛ به سرعت می‌توان برای اصلاح امور اقدامات موثر انجام داد. وضعیت توسعه‌ای این کشور نشان می‌دهد فاصله گرفتن از اقتصاد دستوری و پایان دادن به انحصارات دولتی، چرخ‌های صنعت و اقتصاد ازبکستان را به حرکت درآورده و به نظر می‌رسد تحت سیستم فعلی مدیریت، آینده بسیار روشن و موفقی در انتظار مردم این کشور است و افزایش صادرات و مبادلات تجاری بیانگر عملکرد موفقیت‌آمیز دولتمردان می‌باشد. به گفته رئیس انجمن صنایع نساجی ازبکستان، تورم این کشور حدود 20 درصد و نرخ بهره بانکی 14-15 درصد است اما نکته عیان و کاملاً محسوس‌، پیشرفت ازبکستان در چارچوب یک برنامه‌ریزی دقیق و اصولی می‌باشد.