اتاق بازرگانی تهران در ساخت این مستند و همکاری با مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی با جسارت جلو آمد و به نظر می رسد پیوند خوبی بین مدیران این دو مجموعه برقرار شده است.
مصطفی رزاق کریمی، کارگردان مستند راه ناتمام/ آینده نگر
ساخت فیلم راه ناتمام با آغاز دوره پژوهش کلید خورد و پس از اینکه در این دوره به پاسخ پرسش هایمان رسیدیم، نگارش سناریو و ساخت فیلم را آغاز کردیم. در مورد اصغر قندچی فیلم هایی ساخته شده است و فیلم سازان دیگری با رویکردهای خاص خود به این شخصیت و زندگی او پرداخته اند. در مستند راه ناتمام حضور قندچی در بستر زمان و تحولات تاریخ معاصر صنعت ما بیشتر برجسته شده است. شخصیت قندچی یک قصه منحصر به خود را دارد که فیلم هایی درباره آن ساخته شده اما اهمیت قندچی برای من، حضور او در فراز و فرودهای صنعت ایران است. او زمانی کار خود را آغاز کرد که دوره ای خاص از منظر صنعتی سازی در ایران آغاز شده بودو قندچی که همیشه از مدرسه فرار می کرد و از بچگی به کار علاقه داشت، توانست در سال های این دوره به موفقیت هایی دست پیدا کند و با هوشمندی خودش را ثابت کرد. او با تاسیس ایران کاوه برای بسیاری شغل ایجاد کرد و به خانواده های زیادی نان رساند. کسانی که با او کار می کردند، بعد به افراد موفقی در کار صنعتی تبدیل شدند و کسب وکار خود را راه انداختند.
یک نکته مهم درباره قندچی ماندگار نشدن او در ایالات متحده آمریکا پس از پیروزی انقلاب اسلامی بود. بسیاری در آن دوره از کشور خارج شدند و هرگز برنگشتند اما قندچی ترسی از این تحولات نداشت و به ایران آمد و حتی آزار هم دید. او ایران دوست و صنعت دوست بود و به نسل های بعد خود گفته بود که قدر وطن را بدانید. با این وجود آنطور که باید قدر و ارزش قندچی را ندانستند، هرچند در سال هایی از او تقدیر کردند. فیلم راه ناتمام دست و پنجه نرم کردن قندچی و امثال او با تحولات تاریخی خاصی است که در سال های زندگی اش رخ داد. از امثال قندچی ها می توان فیلم های خوبی ساخت و نباید آن ها فراموش کرد. استعدادها در ایران به سادگی از دست می رود و فیلم راه ناتمام تلنگری و هشداری برای آیندگان است تا ارزش صنعتگران خود را بیش از گذشتگان درک کنند.
اتاق بازرگانی تهران در ساخت این مستند و همکاری با مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی با جسارت جلو آمد و به نظر می رسد پیوند خوبی بین مدیران این دو مجموعه برقرار شده است. همکاری بین پارلمان بخش خصوصی و مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی زمینه ای برای نقد صنعت علاوه بر تمجید آن است. ما در سال ها همواره از صنعت تمجید کردیم اما در شرایط کنونی تمجید کارگشا نیست بلکه این نقد است که راهگشاست.
همکاری اتاق با مستندسازان می تواند به فراهم شدن زمینه نقد صنعت برای یافتن راه حل های موثر در این بخش کمک کند و به طور حتم منظور از نقد، نه نقد احساسی بلکه نقد عقلانی است. نگاه ما درساخت فیلم راه ناتمام هم مبتنی بر نقد عقلانی و پژوهش محکم بوده است و همین باعث شد، هم در مرکز گسترش سینمای مستند و هم در اتاق بازرگانی از این فیلم استقبال کنند. ما در دوره پژوهش خود اسناد بیست سال را بررسی و با دقت مطبوعات سال های 40 تا 61 را با توجه به سرفصل های مورد نظر کاووش کردیم. گروه پژوهش ما بر پایه این پژوهش محکم به دنبال این است که بدون هیچ اهانتی به آیندگان هشدار دهیم تا اشتباه های گذشته را در حق استعدادهای جامعه روا ندارند. با پشتوانه تحقیق که در فیلم های گذشته هم بر اساس آن حرکت کردیم زندگی قندچی را به تصویر کشیدیم و امیدواریم این به رویه ای در همه مستندسازی ها تبدیل شود.
یک نقد وارد به سینمای مستند این است که به تحقیق بها نمی دهد درحالیکه انبار مهمی از ایده و سوژه در تاریخ و منابع کشور ما وجود دارد که کمتر به سراغ آن رفته ایم. در ساخت فیلم راه ناتمام از زندگی مرحوم قندچی و البته تاریخ صنعت کشور و گره گشایی از معماهای این دوره خاص از تاریخ کشورمان ،به سد کرونا هم برخوردیم بااین حال گروه با صبر و حوصله در روزهای سخت به کار خود ادامه داد تا این فیلم ساخته شود. حامد عزیزی پژوهشگر، رضا تیموری فیلم بردار و مهران کریمی تدوین گر همه در روزهای دشوارِ همه گیری کرونا با رعایت پروتکل ها برای ساخت این فیلم زحمت کشیدند که لازم می دانم از آن ها تشکر کنم.