موسسه آینده پژوهی ایران با همکاری مرکز بررسی‌های استراتژیک ریاست‌جمهوری منتشر کرد مهم ترین چالش های کشور در سال جاری چیست؟

«آینده‌پژوهی ایران» عنوان پژوهش سالانه‌ای است که از سال ۱۳۹۳ توسط موسسه آینده‌بان تهیه و در ابتدای هر سال منتشر می شود و «آینده‌پژوهی ایران سال ۱۳۹۶» چهارمین پژوهش از این دست است که علاوه سایت این مجموعه (http://www.ayandeban.ir) امروز روزنامه اعتماد نیز در صفحه اول خود به آن پرداخته است. در ابتدای این گزارش که به 100 چالش اصلی کشوردر سال جاری  پرداخته، نوشته شده:« با انجام «آینده‌پژوهی ایران ۱۳۹۶» مسائل اصلی و سناریوهای پیش روی ایران در سال پیش رو مشخص شدند. در این پژوهش خبرگان حوزه‌های مختلف از سراسر کشور اهمیت و عدم قطعیت متغیرهای اولیه را از طریق امتیازدهی مشخص‌کردند تا اولویت‏‌بندی مسائل مشخص شود. بر این اساس (۱) ضرورت اصلاحات ساختاری اقتصادی، (۲) بحران تامین آب و (۳) بیکاری سه مسئله پیش روی کشور در سال آینده هستند.»

حامی اصلی «آینده‌پژوهی ایران ۱۳۹۶» مرکز بررسی‌های استراتژیک ریاست‌جمهوری است که با همکاری این نهاد امکان دسترسی به اتاق‌های فکر استان‌های سراسر کشور برای موسسه آینده بان فراهم شده است و کارشناسان حوزه‌های مختلف در نظرسنجی‌های امسال شرکت‌ کرده اند. همچنین در سایت این مجموعه درباره عملکرد این موسسه و نگاه آن نوشته شده:« «آینده‌بان» مجموعه‌ای غیردولتی و غیرانتفاعی است که قصد دارد تا با ایجاد پیوندی بین پژوهش‌های علمی حوزه آینده از یک‌سو و مسائل و ظرفیت‌های امروز و فردای جامعه ایران از سوی دیگر، نگاه خردمندانه به آینده را وارد فضای عمومی کند.»

علاوه براین ها در این سایت موسسه درباره روش تهیه این گزارش نوشته شده:« با مشخص شدن امتیاز متغیرها، ۱۵ مسئله که دارای همزمان اهمیت و عدم قطعیت بالای ۵۰ از ۱۰۰ بودند برای سناریوسازی انتخاب شدند. این ۱۵ متغیر در قالب سه «عدم قطعیت کلیدی» دسته‌بندی شدند و پس از مشخص کردن حالت‏های آنها با تشکیل پنل خبرگان و کمک گرفتن از نرم‌افزار سناریو ویزارد در نهایت سناریوهای پیش روی ایران در سال ۱۳۹۶ بدست آمد.»

در این گزارش 10 چالش اصلی به ترتیب:« 1 ضرورت اصلاحات ساختاری اقتصادی، 2 بحران تامین آب،3 بیکاری،4 فساد سیستمی، 5 ناامیدی درباره آینده، 6 سرمایه اجتماعی و اعتماد عمومی، 7 بحران ریزگردها، 8 پیامدهای بحران آب، 9 فقر و نابرابری و 10  رکود / رونق اقتصادی» عنوان شده است؛ چالش هایی که از بین آن ها 5 عنوان اقتصادی است و یا ارتباط مستقیم با اقتصاد دارد.

در این گزارش 90 بحران دیگر کشور این گونه معرفی شده اند:« بی‌تفاوتی اجتماعی، سرمایه‌‌گذاری اقتصادی داخلی و خارجی، ناکارایی‌های نظام قضایی، اخلاق عمومی، بحران آلودگی هوا، امنیت روانی و اجتماعی، انتخابات ۱۳۹۶، اختلاف نظرهای کلان حاکمیتی، حقوق اساسی و شهروندی، کارکردهای اجتماعی فضای مجازی، بحران بانک‌ها، قضاوت افکار عمومی درباره عملکرد حاکمیت،پایداری برجام، نزاع‌های سیاسی جریان‌های قدرت، مسائل صداوسیما، قاچاق و فربگی اقتصاد زیرزمینی، تخریب تنوع زیستی، مسائل جنگل‌ها و گونه‌های زیستی جانوری، امنیت نرم، مسائل سلامت روان، بی‌توجهی به پایداری زیست‌محیطی، تخریب منابع خاک، مشکلات سلامت ناشی از آلودگی‌های گوناگون، نزاع‌های آب بر سر انتقال آب در داخل ایران و با کشورهای همسایه، اختلافات درون‌حاکمیتی درباره مسائل فرهنگ، فساد و تقلب علمی، پیامد‌های تغییرات اقلیمی برای ایران، سوء مصرف مواد، ضرورت بهره‌وری انرژی و توجه به انرژی‌های نو، آلودگی‌های آب، چالش‌های نظام سلامت، امنیت نظامی، کالایی‌شدن علم و به‌محاق رفتن عدالت آموزشی، تحولات اجتماعی آموزش عالی، بازار جهانی انرژی، تمرکزگرایی در تهران، تعدد نهادهای ، یاست‌گذار و مجری در حوزه علم، دانش و آموزش، قطبی‌شدگی جامعه، طرح تحول سلامت، ناکارآمدی مدیریت بازیافت و مسائل ناشی از انبوه زباله‌ها، مشکلات سلامت ناشی از سبک زندگی جدید، سیاست‌های خصوصی‌‏سازی و پیامدهای آن، چالش‌های توسعه گردشگری، چالش‌های مراجعان سلامت و بیماران، حاشیه‌نشینی شهری، برنامه ششم توسعه، مسائل دارو، تورم، مسائل ازدواج، بحران کنش جمعی در حوزه محیط‌زیست، مسائل معلمان، بحران‏ اداره کلان‏شهرها، سیاست خارجی دولت ایالات متحده امریکا، بودجه دولت، مرکزگریزی از الگوهای هنجاری رسمی، پر رنگ شدن اقتصاد فرهنگ، چالش‌های رابطه علمی ایران با جهان، ضرورت توسعه نوآوری و فعالیت‌های دانش‌بنیان، حجم بالای بدهی‌های دولت، حرکت به سمت پیری جمعیت، مسائل دانش‌آموزان،فقدان سواد رسانه‌ای، تقابل ایران و عربستان سعودی، بحران صندوق‌های بازنشستگی، اعتراض‌ها، چالش‌های قومی، نزاع‌های هویتی، تغییر الگوی خانواده، رکود مسکن، تغییر الگوی بیماری و شیوع بیماری‌های مزمن، گسترش افشاگری و درز اطلاعات، مشکلات زیرساختی ناوگان حمل و نقل، مناقشات حقوق زنان، گسترش ریسک‌پذیری جنسی، نقش‌آفرینی منطقه‌ای روسیه، تحولات دینداری ایرانیان، مسائل نسلی، توسعه انفجاری بازار فناوری اطلاعات، مخاطرات امنیتی گروه‌های تکفیری، تغییر ترجیحات مردم در حوزه سلامت، جایگاه مرجعیت دینی، مسائل دانشگاه آزاد، مسائل شبکه‌های ماهواره‌ای، سهم کشاورزی در رشد تولید ناخالص داخلی، ضرورت نوسازی شهری، برملاشدن مشکلات ساختاری آموزش عالی برای افکار عمومی، تحولات مناطق کردنشین کشورهای منطقه، بهره‌برداری از شبکه ملی اطلاعات، سرنوشت سوریه، تقابل کسب‌وکارهای نوپا و سنتی، گسترش اختلافات میان‌فرهنگی در سطح جهانی»

علاوه بر این براساس گزارش اوليه اين موسسه مسائل اقتصادي، صنعتي و كشاورزي 22 درصد، اجتماعي 20درصد، سياسي 17درصد، زيست‌محيطي 10درصد، فرهنگي 9درصد، سلامت 9درصد، بين‌الملل 7درصد، علم و فناوري 4درصد و دين 2درصد از صد مساله استخراج شده را در سال 96 تشكيل مي‌دهند. اين در حالي است كه در سال 95 براساس يافته‌هاي همين موسسه حدود ۲۰ درصد از مسائل اجتماعي، ۱۶ درصد اقتصادي، ۱۲ درصد بين‌الملل، ۹ درصد فرهنگي، ۹درصد در حوزه سلامت، ۸درصد سياسي، ۸درصد در حوزه صنعت و كشاورزي، ۷درصد محيط‌زيستي، ۷درصد در حوزه علم و فناوري و ۴ درصد در حوزه دين بوده‌اند.