بسته پیشنهادی اتاق ایران برای تکمیل زنجیره ارزش تدوین می‌شود
اتاق ایران با همفکری تشکلهای بخش خصوصی بستهای را برای ارایه به دولت آماده کرده است که برای بررسی بندهای این بسته با حضور تشکلهای بخش خصوصی، جلساتی در اتاق ایران تشکیل می‌شود.
اتاق ایران در حال نهایی کردن بسته پیشنهادی بخش خصوصی به دولت در زمینه تکمیل زنجیره ارزش و رقابت‌پذیر کردن آن است. پیشنهادات اتاق برای قرار گرفتن در این بسته پیشنهادی در حال همفکری با تشکلهای بخش خصوصی است. به همین منظور اتاق ایران میزبان جلساتی است که در ان به بررسی بندهای این بسته پرداخته می‌شود.
نایب‌رئیس اتاق ایران در دومین جلسه از این سری جلسات از غیبت معاون وزیر صنعت، معدن و تجارت در این جلسه انتقاد کرد و گفت: در ستاد تنظیم بازار مصوب شده که جناب آقای سرقینی معاون وزیر صنعت، معدن و تجارت در جلسه حضور یابند اما ایشان در این جلسه و جلسه قبلی حضور نیافتند. همکارانشان آمدند اما انتظار ما چیز دیگری بود. پدرام سلطانی افزود: نتایج این جلسه و بسته نهایی برای معاونت اجرایی ریاست جمهوری ارسال خواهد شد.
در این بسته پیشنهادی برای تکمیل و رقابت‌پذیر کردن زنجیره ارزش صنایع کشور، 7 پیشنهاد اصلی در مسیر بهینه کردن منافع ملی ارائه‌شده که عبارتند از:
• معافیت مالیاتی صادرات مواد پایه پتروشیمی، پالایشی و فلزات پایه حذف شود.
• مالیات ارزش‌افزوده در صادرات محصولات فوق به‌صورت پلکانی برقرار شود.
• نرخ خوراک (اعم از گاز، مایع، لوبکات و در خصوص فلزات پایه حقوق دولتی و بهره مالکانه معادن و امثالهم) به صورتی تعیین شود که جذاب‌ترین نرخ در منطقه و سایر کشورهای رقیب باشد.
• برای احداث واحدهای جدید پتروشیمی یا توسعه ظرفیت واحدهای فعلی تخفیف خوراکی به میزان 20 درصد برای مدت 5 سال در نظر گرفته شود.
• نظام رگولاتوری برای حوزه نفت، گاز و پتروشیمی و سایر بخش‌هایی که انحصار دولتی یا قانونی وجود دارد طراحی و راه‌اندازی شود.
• سازوکاری برای تغییر خوراک پتروشیمی‌هایی که از خوراک مایع استفاده می‌کنند با استفاده از ماده 12 قانون رفع موانع تولید توافق شود.
• نظارت‌های تعزیری و تعیین قیمت و ورود سازمان حمایت از کل زنجیره صنایع فوق حذف شود.
در بسته پیشنهادی اتاق ایران عنوان‌شده است که این موضوع سه ذینفع اصلی دارد:
• بنگاه‌های بزرگ تولیدی (صنایع بزرگ): این صنایع نیاز دارند که خوراک (مواد اولیه) خود را به نرخ جذاب نسبت به رقبای خود در خارج از کشور دریافت نمایند، ضمن اینکه در خصوص سیاست‌های بازار و فروش خود درگیر مسائل تعزیرات و قیمت‌گذاری نباشد.
• صنایع تکمیلی و پایین‌دستی (صنایع کوچک و متوسط): این صنایع انتظار دارند که از مزیت‌های کشور در منابع و ذخایر که به‌صورت خوراک به صنایع بزرگ تحویل می‌شود، بهره مناسب ببرند و قیمت مواد اولیه تولید این صنایع برای مصرف داخلی گران‌تر از قیمت صادراتی مواد اولیه نباشد و آن‌ها مرتب در چالش با صنایع بزرگ نباشد و بتوانند تولید رقابت‌پذیر با همتایان خارجی خود داشته باشند.
• دولت: دولت مأموریت دارد که مشکلات محیط کسب‌وکار صنایع فوق را رفع نمایند و به نحوی تصمیم بگیرد که منافع ملی را بیشینه نماید ضمن اینکه منابع خود را مرتباً از درآمدهای نفتی به درآمدهای مالیاتی تبدیل نماید.
در ادامه جلسه نمایندگان تشکل‌ها، نظرات خود را پیرامون بسته پیشنهادی اتاق ایران عنوان کردند.
مواد اولیه را به طور دقیق تعریف کنیم
دبیر سندیکای تولیدکنندگان لوله و پروفیل فولادی ایران در مورد مواد اولیه گفت: برای تعریف مواد اولیه باید چهار موضوع را در نظر داشته باشیم یکی اینکه این مواد با ارزش افزوده پایین در داخل باید توزیع شود یا خیر؟ وجود خریدار، قیمت و نگرانی از عوض شدن محصول نیز از شرایط دیگری است که باید برای تعریف مواد اولیه در نظر گرفته شود.
امیرحسین کاوه افزود: هیچکدام از این چهار شرط در مورد ورق‌های فولادی که در حال حاضر به صورت خام صادر می شود، وجود ندارد.
رئیس انجمن ملی پلاستیک و پلیمر ایران نیز بر لزوم مشخص شدن تعریف مواد اولیه تأکید کرد. عباسعلی متوسلیان همچنین بر نگاه جمعی‌گر در بخش فولاد تأکید کرد و گفت: بخش تختال و اجناس طویل را داریم و با توجه به میزان صادرات این مواد در سال گذشته که صادرات هشت ماهه سال 94، 1.4 میلیون تن بوده است و امسال 1.440 هزار تن بوده است و اینکه در بخش فولاد خام، صادرات نسبت به سال قبل افزایش یافته وعرضه بیشتر از تقاضا است، هر تصمیمی که گرفته می‌شود باید موارد متفاوت لوله و پروفیل به طور جداگانه در نظر گرفته شوند.
سلطانی گفت: بحث مهم ما مواد اولیه است نه مواد خام و غیر خام. مواد اولیه موادی هستند که با اتکا به منابع زیرزمینی و منابع ارزان کشور تولید می‌شود و در زنجیره ارزش و چرخه صنعت حلقه بعدی دارند. تیرآهن و میلگرد و مانند اینها حلقه بعدی ندارد و مستقیماً در ساختمان استفاده می‌شود و مواد اولیه نیستند؛ اما ورق به طور مشخص حلقه بعدی در صنعت دارد. میزان عرضه و تقاضا هم مورد بحث ما نیست چرا که امکان دارد عرضه یک کالایی در کشور ما 100 باشد و تقاضا صفر که معنی آن این است که توجیه اقتصادی ندارد. بحث ما عرضه و تقاضا هم نیست و ما تنها برای اینکه صنایع پایین دستی و مکمل توجیه پذیر بوده و بتوانند با حداکثر ظرفیت کار کنند سعی می‌کنیم با ارایه بستهای کارآمد به دولت، به ریل‌گذاذری کمک کنیم.
عظیمی، از معاونت معادن و صنایع معدنی وزارت صنعت، معدن و تجارت با اشاره به جلسات پیشین برای بررسی بسته پیشنهادی گفت: مقرر شده بود کارگروه‌های تخصصی برای گروههای کالایی به صورت جداگانه و از ابتدا تا انتهای زنجیره تولید تشکیل شود و ارزش افزوده این موارد به صورت جداگانه بررسی شود و ما امیدوار بودیم که این مورد در این جلسه اجرایی شود اما انجام نشده است.
سلطانی با اشاره به سخنان عظیمی در مورد تشکیل کارگروه‌های تخصصی گفت: صحبت شما درست است و قرار است جلسات تخصصی با تشکلهای ذی‌ربط در حوزه‌های مختلف تشکیل شود تا موارد به صورت جزئی بررسی شوند و این مورد برای جلسات بعدی اجرایی می‌شود.
از صنایع پایین دستی و بالادستی به صورت برابر حمایت کنیم
علیرضا کلاهی، رئیس هیات مدیره سندیکای صنعت برق ایران با تأکید بر حمایت از صنایع پایین دستی و بالادستی به‌صورت برابر گفت: خریدار داخلی و خارجی باید به صورت یکسان نگریسته شوند و با هم برابر باشند. اینگونه نباشد که مواد اولیه تولیدی کشور، برای صنایع پایین دستی کشور مزیت نسبی نداشته باشد.
رسول خلیفه سلطان، دبیر انجمن تولیدکنندگان فولاد هم گفت: به نظر بنده هم موضوعات باید به صورت گروه کار حرفه‌ای و کاری متنوع تشکیل و موارد بررسی شود. چرا که شرایط خرید مواد اولیه در حوزه‌های مختلف، متفاوت است. کارخانجاتی که از فولاد مبارکه ورق می‌خرند کاملاً متفاوت هستند و باید میز کارشناسی حرفه‌ای برای فولاد و بررسی این موضوع تشکیل شود تا همه شاخه‌های فرعی فولاد با هم مقایسه شوند و در نهایت بتوان تصمیم خوبی گرفت.
در بخش دیگری از نشست، معاون مالی اقتصادی شرکت ملی صنایع مس ایران با اعلام مخالفت خود پیرامون بندهای اول و دوم بسته پیشنهادی اتاق ایران گفت: کنستانتره مس 60 درصد قیمت تمام شده کالا را شامل می شود. پس نمی‌توان کنساتنتره را ماده خام نامید. چرا که هزینه‌ای که روی کنستانتره مس می‌شود بسیار زیاد است.
محسن بازارنوی با تأکید بر تعریف دقیق‌خام فروشی گفت: در صنعت مس، سنگ تولیدی معدن که هیچ فرایندی بر روی آن انجام نمی‌شود، خام است و نه کنستانتره. وی افزود: در هیچ جای دنیا ذوب و پالایش سودآور نیست و سود صنعت مس در کنستانتره است و اگر بخواهیم دوبند اول و دوم را اجرایی کنیم توسعه صادرات برای صنعت مس اجرایی محقق نمی‌شود. اگر صادرات از مالیات معاف نباشند و مالیات ارزش افزوده به صورت پلکانی برقرار شود، قیمت تولیدات ما بالاتر رفته و و شرایط رقابتی را از صنعت ما می‌گیرد.
معاون مالی اقتصادی شرکت ملی صنایع مس ایران با اشاره به هزینه بالای پرسنلی در این شرکت گفت: نزدیک به 1200 میلیارد تومان هزینه سالانه پرسنلی شرکت ما است که بسیار بیشتر از میانگین شرکت‌های دیگر است و دلیل آن افزیش کارکنان است که گاهاً از بیرون به این شرکت تحمیل می‌شود. بازارنوی همچنین از صدور مجوزهای بسیار تولید توسط وزارت صنایع و برای صنایع پایین دست انتقاد کرد.
همه بندهای بسته پیشنهادی را در کنار هم ببینیم
سلطانی در پاسخ به بازارنوی گفت: این بسته به صورت یک پکیج است که باید همه موارد باهم در نظر گرفته شوند. از موارد مثبت آن این است که ساختار هزینه‌ای شما به نفع کاهش هزینه کاهش پیدا کند یا به صفر برسد مانند اینکه حقوق دولتی کاهش پیدا کند. از طرف دیگر شما باید برای مازاد نیروی انسانی برنامه‌ریزی کنید و به نحوی هزینه‌های پرسنل تعدیل شود. ما مدعی نسیتیم که این بسته با یک بخشنامه قابل انجام است. ممکن است بعضی بندهای این بسته نیاز به اصلاح در قانون داشته باشد که ما پس از نهایی کردن این بسته را به عنوان یک طرح به مجلس می‌بریم.
همچنین رئیس سندیکای تولیدکنندگان لوله و پرفیل فولادی، در مورد تعریف مواد خام گفت: ماده خام در هر کالایی می‌تواند متفاوت باشد؛ اما ماده اولیه کالایی است که ارزش افزوده ایجاد می‌کند. به عنوان مثال برای صنعتی، خود پروفیل ممکن است ماده خام باشد چرا که می‌تواند ارزش افزوده ایجاد کند.
علی‌محمد ابویی در مورد اخذ مالیات بر ارزش افزوده و بند دوم بسته پیشنهادی گفت: مالیات بر صادراتی باید بسته شود که قابلیت ارزش افزوده دارد و در این زمینه دسته‌بندی و بررسی بیشتر گروههای کالایی بسیار مهم است.
ابویی گفت: کالایی که داخل کشور هنوز می‌توان پروسه تولید روی آن انجام داد، باید به عنوان کالای خام در نظر گرفته شود.
همه بخش‌های تولید باید یکسان نگریسته شوند
رئیس کمیسیون معادن و صنایع معدنی اتاق ایران در مورد مواد اولیه گفت: در اقتصاد دو محصول داریم یکی محصول نهایی و یکی متریال یا همان ماده اولیه. هر فردی در هر بخشی که فعالیت می‌کند با همه مشکلات تولید سرو کار دارد و باید به همه بخش‌های زنجیره تولید به یک چشم نگاه شود. چرا باید به یک قسمت کمک شود و به بخش دیگر خیر؟
بهرام شکوری با اشاره به صحبت‌های بازارنوی راجع به صدور مجوز تولید توسط وزارت صنعت گفت: تولیدکنندگان و صاحبان صنایع در هر جایی که احساس می‌کنند مازاد تولید وجود دارد باید به نوعی با این موضوع مقابله کرده و جلوی ضرر را بگیرند و آن را اعلام کنند.
ابوالفضل روغنی گلپایگانی، رئیس کمیسیون صنایع اتاق ایران با تأکید بر نگاه ملی و توجه به منافع همه فعالان اقتصادی گفت: در مرحله اول تولیدکنندگان و مصرف داخلی مهم هستند و نخست باید مواد اولیه کارخانه‌های داخلی را تأمین کنیم. صرفاً شرکت‌های بزرگی که می‌توانند ارزآوری داشته باشند را در نظر نگیریم و البته طبیعی است که در جایی هم تعارض منافع وجود داشته باشد و باید به نقطه‌ای برسیم که منافع همه گروه‌ها تا حد ممکن تأمین شود.
نایب رئیس اتاق ایران در جمع‌بندی جلسه گفت: از مزیت‌های برگزاری چنین جلساتی حضور صنایع بزرگ در این جلسات است. همچنین موارد مورد نظر گروههای مختلفی که گاه منافع متضاد دارند مطرح می‌شود که این هم مطلوب است چرا که ما می‌خواهیم منافع متضاد گروههای مختلف بخش خصوصی را در پارلمان و خانه این بخش حل کنیم.
سلطانی همچنین خطاب به صاحبان صنایع بزرگ و شرکت‌های ملی گفت: به این شرکت‌ها هم توصیه می‌کنیم که برای حل مسایل خود، ارتباط کاری با اتاق بگیرند و تا زمانی که همه ما دور یک میز بنشینیم، آستانه تحمل و اعتماد صنایع کوچک و متوسط هم بالاتر می‌رود.
نایب رئیس اتاق ایران همچنین بر احصای مصادیق محصولات فولادی برای معافیت مالیاتی صادراتی و برقراری مالیات بر ارزش افزوده هم تأکید کرد.
سلطانی پس از شنیدن نظرات تشکلهای بخش‌خصوصی گفت: مواد اولیه صنایع پایین دستی هستند هم باید در بسته گنجانده شود، همچنین باید برای صادرات این مواد اولیه مشوق‌های صادراتی را برداشته و برای صنایع بزرگ مشوق‌هایی در بخش فناوری، نوآوری و تحقیق و توسعه و حفاظت از محیط زیست قرار داده شود.
همچنین مقرر شد جلساتی تخصصی با حضور تشکلهای معدنی توسط کمیسیون معادن، با حضور تشکلهای صنعتی توسط کمیسیون صنایع برگزار شود و نظرات همه تشکلهای ذی‌ربط از اتاق و خارج از اتاق را در مورد بسته جویا شوند.