الگوی اقتصاد سیاسی برای واردات

مقدمه: اقتصاد سیاسی واردات به منزله فلسفه واردات است همچون فلسفه هنر، فلسفه علم و فلسفه دین. در واقع فلسفه هر چیزی درباره چرایی و چیستی و هدف غائی آن مسئله صحبت می¬کند. به این ترتیب، اگر درباره واردات صحبت می¬ شود یعنی باید کالایی بیاید و کالایی برود، اما فلسفه واردات و اقتصاد سیاسی واردات بیرون می¬ایستد و بیان می-دارد: « جایگاه واردات کجاست؟» و «در نظام اقتصادی باید چه سهمی داشته باشد؟»، «رفتارها در این زمینه باید چگونه باشد؟» و « در طول 10 - 20 سال، نسل به نسل واردات باید چه تغییراتی بکند؟»، « اگر فناوری تغییر کند واردات باید چه تغییری داشته باشد؟»، « اگر مزیت¬ها تغییر کنند واردات باید چه رفتاری داشته باشد؟»، «نظام و الگوی تولید اگر تغییر کند واردات باید چه گونه تغییر نماید؟» و «واردات چگونه می¬تواند فرایند توسعه کشور را ارتقا و سرعت بخشد؟» و همچنین به موضوعات دیگری از این دست می¬پردازد. پس فلسفه واردات که آن را  «اقتصاد سیاسی واردات» نامیده¬ایم، بیرون می¬ایستد و مشخص می¬کند جایگاه واردات کجا قرار دارد و در یک نظام اقتصادی پویا با اجزای دیگر اقتصاد باید چه نسبتی داشته باشد. بر این اساس، نقشه اقتصادی ایران را ترسیم نموده و مشخص می¬کنیم که جایگاه واردات در این نقشه کجا است و آیا در جای خود قرار دارد یا نه؟ اگر در جای خود قرار ندارد، مشکل چیست؟  و اینکه رابطه واردات با نظام سیاسی چیست؟ آیا مقوم نظام سیاسی است؟ تضعیف کننده آن است؟ آیا استبدادآور است؟ آیا دموکراسی‌آور است؟ در ساختار اقتصادی و سیاسی موجود، افزایش واردات به رقابت و دموکراسی اقتصادی می¬انجامد یا به انحصار؟ و در نهایت این که، اگر ساختار کنونی واردات موجب افزایش انحصارات دولتی می¬شود، به بروز استبداد سیاسی می‌انجامد یا خیر؟ آیا نظام کنونی واردات، محصول یک نظام سیاسی «ویژه بَر» (رانت‌خوار) است یا خود این نظام واردات موجب توسعه رانت¬خواهی و ویژه‌¬بری می¬شود؟ همه این موارد در اقتصاد سیاسی واردات قابل بحث است. اگر اقتصاد سیاسی واردات در کشوری شناخته و تدوین نشده باشد و الگویی برای آن طراحی نشده باشد در بلند مدت نمی¬توان مسیر واردات کشور را پیش بینی و مدیریت کرد و نمی¬توان واردات و صادرات را با ساختار کلان اقتصاد کشور هماهنگ نمود. داشتن یک بخش وارداتی قوی، موثر و توسعه¬گرا مستلزم داشتن یک الگوی اقتصاد سیاسی واردات توسعه¬گرا و پویا است. این الگو را باید طراحی کرد تا واردات هم بتواند نقش توسعه خواهانه خود را ایفا نماید.